62139 skanowanie0002 (103)

Model zgodności (consensusu) Parsonsa zakłada harmonię relacji, w której lekarz jest osobą prowadzącą a pacjent podąża za nim. Lekarz zna potrzeby pacjenta i działa na rzecz jego dobra a pacjent współpracuje stosując się do poleceń lekarza.

Powinności lekarza w stosunku do pacjenta:

a)    traktowanie pacjenta w sposób profesjonalny zgodnie z etyką zawodu, wykorzystywanie wszystkich swoich umiejętności, opieka nad pacjentem

b)    nie może on kierować się uprzedzeniami w stosunku do pacjentów.

Przywileje lekarza:

a)    ma prawo ingerencji w osobę chorego pod względem fizycznym i psychospołecznym

b)    niezależność podejmowania decyzji

c)    Posiadanie autorytetu zawodowego.

Powinności pacjenta:

a)    motywacja w dążeniu do wyzdrowienia

b)    zaufanie w stosunku do lekarza i akceptacja jego umiejętności zawodowych.

Przywileje pacjenta:

a)    zwolnienie z wykonywania normalnych obowiązków

b)    zwolnienie z odpowiedzialności za stan chorobowy.

2)    Freidson natomiast zwrócił uwagę na potencjalny konflikt, który może tkwić u podstaw relacji lekarz-pacjent. Wskazał on na różnicę interesów, oczekiwań i wiedzy, jaka dzieli pacjenta laika i lekarza profesjonalistę. Pomiędzy tymi dwiema osobami istnieje potencjalny konflikt nazwany „zderzeniem perspektyw”, a to, czy konflikt rzeczywiście wystąpi zależy od wielu czynników sytuacyjnych, np. systemu wartości wyznawanego przez te osoby, nieobiektywnej oceny lekarza przez pacjenta. Ponadto lekarz patrzy na chorego poprzez zasady, których nauczył się w trakcie studiów, natomiast chory pacjent czuje się upoważniony do oceny i kontrolowania sytuacji. Konflikt może być także wynikiem zignorowania przez lekarza objawów zgłaszanych przez pacjenta lub rutynowego podchodzenia do wszystkich pacjentów. Wielu chorych nastawionych jest na egzekwowanie swoich praw, a nie na oczekiwanie pomocy.

Model niezgodności (sprzeczności) Freidsona przedstawia niezgodność pomiędzy oczekiwaniami pacjenta, a tym, co może zaoferować lekarz. Lekarz stara się sprostać tym oczekiwaniom, ale przede wszystkim zależy mu na utrzymaniu dominacji.

3)    Modele relacji lekarz-pacjent na podstawie kryterium stopnia aktywności lub bierności partnerów według Szasza i Hollendra:

a)    aktywność-bierność: pacjent ze względu na swój stan (np. śpiączkę) jest bierny a lekarz działa bez względu na niego

b)    kierowanie-współpraca: pacjent jest świadomy i lekarz oczekuje wykonywania jego poleceń

c)    obopólne uczestnictwo: lekarz pomaga choremu, który leczy się sam ale wedle wskazań lekarza (w chorobach przewlekłych)

Elementy procesu negocjacji pomiędzy lekarzem a pacjentem:

a)    depersonalizacja-dla lekarza pacjent to jeden z wielu przypadków

b)    zaufanie do lekarza

c)    niepowodzenie-pacjent unika sytuacji, w których może wydać się lekarzowi śmieszny.

4)    Teoria interakcji społecznych-pacjenci reagują głównie na zachowania socjoemocjonalne ze strony swoich lekarzy.

5)    Teoria wzajemności-pacjenci reagują zarówno na zachowania społeczno-emocjonalne, jak i na instrumentalne lekarzy.

Zdarza się, że niezadowoleni z zachowań socjoemocjonalnych lekarza pacjenci, decydują się na jego zmianę lub rezygnują z leczenia.