72374 img076 (24)

76

Noniusze, Koniusz 5«st to podziałta pomocnicza, która łącznie z pod ziałką główną pozwala wykonywać odczyty 2 większą dokładnością niż przy użyciu wskaźnika kreskowego, nie zmniejszając przy tyn czytelności podbiał ki głównej, Koniusz przylega ściśle do podziałV:i głównej i daje się wzdłuż niej przesuwać- Podziałka noniusza jest tak skonstruowana, że na ogól w każdyia jago położeniu znajdziemy zawsze taką kreskę podziału, która stanowi przedłużenia jednej z kreBek podziBłu głównego (koincydencja kresek).

Koniusze są stosowane zarówno przy podziałkach kątowych (noniusze kołowe), jak i długościowych* Zasada w obu przypadkach jest ta sama.

Rozpatrzmy konstrukcję noniusza zwykłego podzlałki długościowej (rys, 61). Oznaczmy przez li wartość najmniejszej działki podziału głównego i nanieśmy odcinek równy (n - 1) U na noniusz, a następnie podzielmy 50 na n części o długości N każda. Wartość w ten sposób otrzymanej działki N noniusza będzie mniejsza od działki U podziału głównego o pewien odcinek

łtfs. 81

a, zwany..dokładnością noniusza (rys, 8la), Na podstawie powyższego założenia możemy napisać

a = H — N

oró z

(51 <• 1) U s dN

skąd

_K -    _słi j

“ n    n

Ostawiając tę wartość do wzoru na a, otTzynany