img076

76

Koniusze, Koniusz jest to podziałta poaocnicza, która łącznie z poć ziałką słowną pozwala wykonywać odczyty z większą dokładnością niż pr.zy użyciu wskaźnika kreskowego, nie zmniejszając przy tyn czytelności podział ki głównej, Koniusz przylega ściśle do podzlałki głównej i daje się wzdłuż niej przesuwać. Podziałka noniusza jest tak skonstruowana, że na ogól r. każdym jego położeniu znajdziemy zawsze taką kreskę podziału, która stanowi przedłużenia jednej z kreBek podziału głównego (koincydencja kresek)»

Koniusze są stosowane zarówno przy poćziałkach kątowych (noniusze kołowe), jak i długościowych* Zasada w obu przypadkach jest ta ssua.

Rozpatrzmy konstrukcję noniusza zwykłego podzlałki długościowej (rys. 61). Oznaczmy przez li wartość najmniejszej działki podziału głównego i nanieśmy odcinek równy (n - 1) Łl na nonlusz, a następnie podzielmy go na n części o długości N każda. Wartość w ten sposób otrzymanej działki N noniusza będzie mniejsza od działki U podziału głównego o pewien odcinek

łtfs* 81

a, gwary.,dokładnością noniusza (rys, Sla)* Na podstawie powyższego założenia no żerny napisać a - 11 — N

oraz

(jl — 1) Li = nN

skąd

_K - Xo-- m - -

“ n    . n

Ostawiając tę wartość do wzoru na a, otTzymany