72921 skanuj0044 (26)

krzem    — 0,7%

potas    — 0,1%

Analizy jakościowe dały następujące wyniki:

gwóźdź 9 węgiel, miedź, kobalt, krzem, fosfor, mangan.

gwóźdź 10	magnez, glin, wapń. potas, węgiel, krzem, fosfor, mangan, magnez, glin.
gwóźdź 11 gwóźdź 12 gwóźdź 13 gwóźdź 14	wapń. węgiel, krzem, fosfor, mangan, magnez, wapń. węgiel, krzem, fosfor, mangan, magnez, wapń, węgiel, krzem, fosfor, magnez, nikiel, potas, węgiel, kobalt, krzem, fosfor, mangan, magnez, nikiel, potas,
gwóźdź IR	węgiel, krzem, fosfor, antymon, mangan, magnez, glin, nikiel, potas.
gwóźdź 16	węgiel, kobalt, krzem, fosfor, mangan, magnez, nikiel, potas.
gwóźdź 17	węgiel, krzem, fosfor, mangan, magnez, ołów, cyna, glin, nikiel, potas.
gwóźdź 18	węgiel, krzem, fosfor, antymon, mangan, magnez, glin. wapń, potas.
gwóźdź 19 gwóźdź 20 gwóźdź 21 gwóźdź 22 gwóźdź 23 gwóźdź 24	węgiel, krzem, fosfor, magnez, nikiel, potas, węgiel, krzem, fosfor, magnez, glin, nikiel, potas, węgiel, krzem, fosfor, magnez, glin. potas, węgiel, fosfor, magnez, glin, nikiel, potas, węgiel, fosfor, mangan, magnez, wapń, węgiel, kobalt, krzem, fosfor, mangan, magnez, cynk, wapń.
gwóźdź 25 gwóźdź 26 gwóźdź 27 gwóźdź 28	węgiel, kobalt, fosfor, mangan, magnez, węgiel, kobalt, fosfor, mangan, magnez, wapń, miedź, fosfor, mangan, magnez, potas, miedź, kobalt, krzem, fosfor, mangan, magnez,
gwóźdź 29	glin, wapń, potas, węgiel, miedź, krzem, fosfor, mangan, magnez, glin, wapń, potas,
gwóźdź 30	węgiel, miedź, kobalt, krzem, fosfor, mangan, magnez,

gwóźdź 31 węgiel, miedz, krzem, fosfor, mangan, magnez, gwóźdź 32 węgiel, miedź, fosfor, mangan, magnez, gwóźdź 33 węgiel, miedź, fosfor, mangan, magnez, wapń, potas,

gwóźdź 34 węgiel, miedź, krzem, fosfor, mangan, magnez, wapń.

Analizując zawartość węgla w badanych przedmiotach n więc czynnika, który w ówczesnych czasach byl elementem utwardzającym żelazo, należy zwrócić uwagę, że zawartość jego w zasadzie jest większa w podkowach niż w gwoździach. Wydaje się, że w wypadku podków jako przedmiotów bardziej kosztownych, dokonywano specjalnego procesu nawęglania zwiększającego trwałość tego rodzaju wyrobów. W przypadku zaś gwoździ surowiec do ich wyrobu był raczej przypadkowy.

Przechodząc do analizy przedstawionego materiału pod względem jego pochodzenia należy rozpatrzyć, jakie złoża rudy aktualne do eksploatacji w omawianym okresie, znajdują się na ziemiach Polski i ewentualnie na niektórych terenach przyległych.

Rudy siarczkowe — piryty: zawierają one znaczną ilość domieszki siarki dochodzącą do 3%. Ponadto występują tu pierwiastki śladowe takie, jak ołów, miedź i niekiedy cynk. Należy nadmienić, że ten ostatni pierwiastek w naszych rozważaniach ma mniejsze znaczenie, ponieważ część próbek była badana po konserwacji, w procesie której jest on sztucznie wprowadzany.

Złoża omawianych rud na terenie Polski znajdują się w województwie kieleckim i w niewielkich ilościach na Śląsku.

Rudy węglanowe — syderyty: zawierają takie pierwiastki śladowe, jak: wapń, magnez, mangan, kobalt. Występują na terenie województwa kieleckiego, łódzkiego, i Śląska.

Rudy tlenkowe — limonity. Występują w nich takie pierwiastki śladowe, jak fosfor, potas, krzem. Popularnie są to tzw. rudy darniowe. Występują one na terenie niemal całej Polski, jak też na terenach płyty podlasko-wołyńskiej oraz na Węgrzech.

99