75737 skanuj0038

Rys. 27. Tradycyjne wiatraki z Wielkopolski, z lewej „koźlak" w całości obracany, na prawo typ holenderski z obrotową górną częścią dachu (Wielkopolski Park Etnograficzny w I >/iokanowicach)

Iły;. 2B. Młyn wodny zbożowy z kołem nasiębiernym (Muzeum Budownictwa I udowego w Sanoku)

■

Przykład niewielkiego młyna wodnego ukazuje rysunek 28. Obłoki /n.'i|du]o \iy na terenie Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. Jest to lyp o konstrukcji nasiębiernej, w której woda spływała korytem umieszczonym nad kołom i spadu jąc na łopatki koła poruszała mechanizmy. Istniały również młyny, w których nuit wody przepływał dołem, wówczas występowały koła śródsiębierne lub podslę bierne.

W miejsce dawnych wiatraków wchodzą dzisiaj obiekty energetyki wiatrowo| Elektrownie takie buduje się przeważnie jako zespoły zwane farmami wiatrowymi (rys. 29). Bardzo istotny jest przy tym wybór lokalizacji, która uzależniona jest od formy terenu, przeszkód terenowych, szorstkości terenu, a równocześnie od średnich rocznych prędkości wiatru. Przyjmuje się, że wystarczająca jest ptęd kość 4 m/s, a niekiedy nawet 3 m/s licząc na wysokości wirnika. Lokalizacja elektrowni wiatrowej musi być zgodna z miejscowym planem zagospodarowaniu przestrzennego danej wsi, co jest istotne ze względu na informacje o prze/nu czeniu terenu w promieniu ok. 5 km. W sąsiedztwie elektrowni wiatrowej nalo/y bowiem zapewnić otwartą przestrzeń, szczególnie od strony dominujących win trów.

Młyny wodne zastąpiły mechanizmy o napędzie parowym i spalinowym, I nut gię płynącej wody wykorzystuje się obecnie w małych elektrowniach wodnych Obiekty te budowane są przy zbiornikach wodnych lub na rzekach i innych cm kach, a nazywane są odpowiednio elektrowniami zbiornikowymi lub przepływo wymi. Na Śląsku istniało wiele małych elektrowni wodnych, które po 1949 i /.o stały zlikwidowane, obecnie następuje powrót do takich rozwiązań Niektóro zn chowane w dość dobrym stanie są ponownie uruchamiane, co wiąźo się z kosz tami podejmowanych remontów i modernizacji. Powstają również nowo oblokły, które muszą być poprzedzone odpowiednio dobraną lokalizacją, operatem wod nym i projektem.

Rys.29. Nowoczesno oloktmwnin wiatrowe, przeważnie imlnwlłinn grupowo na otwartym turoniu

/tl