76012 Obraz (2524)

c)    cynk i cynę trawi się w ok. 10% roztworach kwasu solnego;

d)    aluminium i Jego stopy zwykle trawi się w 5-10% roztworach NaOH mqp. ok. 60°C, czas trawienia ok. 2 minut);

e)    trawienie elektrolityczne prowadzi się w różnego typu roztworach elektrolitów, których dobór polega na spełnieniu żądań stawianych jakościowym celom trawionych powierzchni. Dla otrzymania błyszczących powierzchni stosuje się przeważnie odpowiednio dobrane inhibitory spowalniające proces trawienia przebiegający w roztworach o stosunkowo dużej lepkości. Stąd w przepisach tego typu kąpieli spotyka się dodatki kwasu ortofosforowego, gliceryny, glikolu etylenowego itp.

4 Płukanie.

Płukanie detali wykonuje się po każdej z wyżej wymienionych czynności. Najlepsze wyniki daje płukanie z zastosowaniem sond ultradźwiękowych.

Uwaga! Ważnym zagadnieniem każdej galwanizerni jest zagospodarowanie, neutralizacja i oczyszczanie ścieków. Ten etap technologiczny może pochłonąć znaczne nakłady finansowe, ale staje się niezbędnym wobec ciągle wzrastających wymagań ekologicznych.

18.4. Anodowa obróbka metali

O założeniach teoretycznych anodowej obróbki metali wspomnieliśmy w rozdz. 9.7, teraz kilka słów o technologicznym zastosowaniu tej metody. Stosuje się ją do uzyskania żądanego kształtu detalu metalowego lub obróbki końcowej odlewu wykonanego ze stopu twardego, lecz kruchego (stopy glinowo-cynkowe, tzw. ZNAL, stopy stosowane do produkcji bloków silników spalinowych itp.) i tym samym nie nadającego się do obróbki skrawaniem. Drugim zastosowaniem tej metody jest anodowe barwienie wytworzonych tlenków metali, takich jak aluminium i jego stopy. Obok zastosowania obróbki anodowej w kształtowaniu dużych detali metodę tę stosuje się również w precyzyjnej obróbce, np. sitek używanych w golarkach elektrycznych, mikroturbinach wprowadzanych do aparatów rozruchowych serca itp.

Obróbka anodowa polega na nadaniu detalowi stanowiącemu anodę kształtu o formie odwróconej do katody, jak zilustrowano to na rys. 18.6.

Pomiędzy elektrody wtłaczany jest roztwór elektrolitu, którego szybki przepływ wykorzystany jest dodatkowo do chłodzenia obrabianych powierzchni. Najczęściej stosowanymi elektrolitami w obróbce anodowej są roztwory węglanów, fosforanów, chlorków, chloranu i azotanu sodu o różnym pH w zależności od rodzaju obrabianego metalu. Szybkość przepływu elektrolitu oblicza się wykorzystując równanie:

(18.16)

kierunek przesuwana anody

Rys. 18.6. Zasada obróbki anodowej kruchego stopu do kształtu wnętrza katody

dt n d -F

gdzie:--tzw. masa równoważnikowa metalu przypadająca na 1 Faraday,

n

F = 96487 Cul = 1,608 A min,

I - zadane natężenie prądu (np. I = 2500 A) dla powierzchni 10 cm², d - gęstość metalu w g cm^-3.

Ogromną zaletą tej metody jest zachowanie jednorodności struktury całego obrabianego detalu. Nie ma tutaj zdeformowania termicznego materiału występującego zwykle przy spawaniu lub kuciu metalu.

Współczesna technologia wykorzystuje również utlenianie anodowe, ale w skali mikrometrowej lub nanometrowej dla uzyskania punktowych „wysp” tlenków mających właściwości elementów elektronicznych we współczesnych układach scalonych. Proces ten wymaga precyzyjnego sterowania w warunkach skaningowej mikroskopii elektronowej lub skaningowej mikroskopii tunelowej.

Obok anodowej obróbki metali prpwadzącej do uzyskania projektowanego kształtu obrabianego stopu stosuje się anodowe pokrywanie powierzchni warstwami tlenków o własnościach trwałych warstw pasywnych i następnie ich barwienie. Otrzymuje się wówczas zabarwienie na tzw. metalic, często spotykane przy obróbce ram rowerowych, ozdobnych detali samochodowych