76062 S5001376 (2)

/ boków w stronę opiekuna i puszczana, aby swobodnie opadła z powrotem na plecy Nadepnie delikatnie pchana jest na drugi bok. aby ponownie opadła na plecy. Doświadczenie to /.mniejsza napięcie mięśni szyi. może także rozluźniać całe ciało.

Turlanie. Czasem udaje się zachęcić osobę upośledzoną do zainicjowania turlania. Jeśli mamy do czynienia z dzieckiem, kładziemy je na plecach. Następnie opiekun zgina jego prawą nogę w kolanie i kładzie w poprzek ciała, ułatwiając w ten sposób obrót w lewo. Obrót może też zacząć się od delikatnego pociągnięcia za prawe ramię w poprzek ciała. W tym czasie opiekun, leżąc na podłodze obok

Fot 49. Starsze dzieci ze szkoły dla dzieci z poważnymi trudnościami w uczeniu się podtrzymują dziewczynkę z głębokimi i sprzężonymi zaburzeniami, delikatnie ją huśtając

lUiecko. utrzymuje z nim kontakt wzrokowy. Być może trzeba będzie obrócić jiiecku głowę lub też ono samo ją odwróci, żeby spojrzeć na opiekuna, który _Nv tym czasie słowami dodaje mu otuchy.

Ciągnięcie. Ciągnięcie po podłodze to radosne i przyjemne doświadczenie swobodnego ruchu, które można przeprowadzić także z osobą upośledzoną, kładąc j4 na plecach i ślizgając po podłodze na kocu (fot. 10). Szczupłe dziecko można wozić np. na skórze baraniej.

„Huśtawka*’. Dorośli z głębokimi i sprzężonymi zaburzeniami, którzy są w stanie kontrolować ruchy szyi, mogą być huśtani przez cztery osoby trzymające je za nogi i ręce. Ten swobodny ruch i obecność aż czterech opiekunów sprawia przyjemność huśtanemu. Dzięki temu ćwiczeniu niektóre bardzo usztywnione osoby mogą zmniejszyć napięcie w kończynach. Dzieci, które mają obniżone napięcie i zmniejszoną kontrolę mięśniową, oraz w znacznym stopniu spastyczne, można huśtać na kocu. Można też unieść osobę upośledzoną na plecach kilku osób podtrzymujących, ustawionych w rzędzie na czworakach i delikatnie ją huśtać (fot 49).

„Wahadło**. Wahadło można robić w trójkach. Upośledzony dorosły jest podpierany przez siedzącego za nim opiekuna, podczas gdy drugi opiekun siedzi z prżódu i trzyma go za ręce. Pomagają oni siedzącemu między nimi dorosłemu pochylać się w przód i w tył. Można przy tym nawiązać kontakt wzrokowy, a ćwiczeniu może towarzyszyć piosenka. Do pracy z dzieckiem wystarcza zwykle jeden opiekun siedzący z przodu.

Swobodny przepływ ciężaru ciała w takich formach akywności, jak kołyska, turlanie, ciągnięcie po podłodze, podrzucanie, huśtanie i kołysanie, daje radość i uczucie przyjemności. Swobodny ruch całego ciała wywołuje też uczucie harmonii i pomaga osobie z głębokimi i sprzężonymi zaburzeniami rozluźnić się, zaufać innym ludziom i zacząć komunikować się z otoczeniem.

Kolejne etapy w zabawie relacyjnej

Na początku osoba z głębokimi i sprzężonymi zaburzeniami odbiera doświadczenia w sposób bierny. Potem mogą pojawić się pierwsze reakcje. Opiekun może się zorientować, które ćwiczenia osoba upośledzona lubi bardziej, a nawet odebrać sygnał, że chciałaby powtórzyć określone ćwiczenie.

Gdy doświadczenia ruchowe stają się dla osoby upośledzonej interesujące i zaczyna w nich czynnie uczestniczyć, wówczas zaczynają ustępować ruchy stereotypowe. Może inicjować nowe ćwiczenie, a opiekun powinien te sygnały podchwycić, gdyż w ten sposób powiększa się repertuar ruchów.

Osoba z głębokimi i sprzężonymi zaburzeniami może też być w stanie zająć