77702 skanuj0013 (326)

Ćwiczenie VIII

Oznaczanie w glebach kwasowości wymiennej i glinu ruchomego oraz stężenia jonów wodorowych

1. Oznaczanie w glebach kwasowości wymiennej Hw i glinu ruchomego Al

O kwasowości wymiennej decydują wodór wymienny i glin ruchomy, znajdujące się w glebie i przechodzące do roztworuln KC1. Kwasowość wymienna występuje w glebach, w których stężenie jonów wodorowych, mierzone w ln KC1, jest mniejsze od 6, natomiast glin ruchomy pojawia się w glebach o pH poniżej 5,5. Do zwiększenia ilości glinu ruchomego i wodoru wymiennego w glebach przyczynia się w znacznym stopniu substancja organiczna - próchnica nie nasycona (kwaśna).

Obecność wodoru, a zwłaszcza glinu ruchomego w glebach, oddziałuje szkodliwie na większość roślin uprawnych. Wodór zjawia się w glebach w wyniku różnorodnych przemian chemicznych i biologicznych. Niektóre grupy drobnoustrojów żyjące w glebach produkują w wyniku swej działalności życiowej różne kwasy organiczne oraz mineralne. Kwasy te w mniejszym lub większym stopniu ulegają dysocjacji, powodując zjawienie się wodoru jonowego w roztworach glebowych, który może częściowo ulec zaadsorbowaniu na powierzchniach ujemnie naładowanych cząstek koloidalnych, a częściowo pozostać w roztworze glebowym. Ponadto rośliny wyższe, pobierając z roztworów glebowych kationy zasadowe, wydzielają równoważnikowe ilości wodom jonowego na zasadzie wymiany.

Pojawianie się glinu ruchomego w glebach dotychczas nie zostało jeszcze wyjaśnione. Prawdopodobnie w wyniku stopniowego zakwaszenia środowiska glebowego przez wodór następuje hydroliza różnych minerałów pierwotnych i wtórnych, zawierających w swym składzie glin, który z kolei przechodzi do roztworów glebowych i może również ulegać adsorpcji wymiennej na poowierzchniach cząstek koloidalnych gleb. Glin wymienny (ruchomy) przyczynia się do zakwaszenia śro-