238 Ćwiczenia z receptury
T a b e I a 24
Rozpuszczalność niektórych słabych kwasów w zależności od odczynu
a |
pH potrzebne do rozpuszczenia | |||||
Substancja |
pKa |
(rozpuszczalność g/1 wody) |
a |
2a |
1 la |
101 a |
Barbital |
7,9 |
6,0 |
6,9 |
7,9 |
8,9 |
- |
Cyklobarbital |
8,2 |
0,3 |
7,2 |
8,2 |
9,2 |
10,2 |
Fenobarbital |
7,3 |
0,9 |
6,3 |
7,3 |
8,3 |
9.3 |
Kwas benzoesowy |
4,2 |
3,0 |
3,2 |
4,2 |
5,2 |
6,2 |
Kwas salicylowy |
3,0 |
2,0 |
2,4 |
3,2 |
4.1 |
5,1 |
Sulfanilamid |
10,6 |
5,0 |
9,6 |
10,6 |
11,6 |
- |
Teobromina |
10,0 |
0,6 |
9,0 |
10,0 |
11,0 |
12,0 |
Teofilina |
8,6 |
5,0 |
7,6 |
8,6 |
9,6 |
- |
Tabela 25
Niezgodności fcnobarbitalu sodowego z bromkiem lub chlorkiem amonowym
Stężenie fenobarbitalu sodowego w roztworze |
Dodatki chlorku lub bromku amonowego są | |
niezgodne |
zgodne | |
1,0% |
zawsze |
_ |
0,5% |
2% i wyżej |
poniżej 2% |
0,3% |
5% i wyżej |
poniżej 5% |
0,2% |
_ |
zawsze |
0,1% |
- |
zawsze |
Tabela 26
Niezgodności fenobarbitalu sodowego z fosforanem kodeiny
Stężenie fenobarbitalu sodowego w roztworze |
Dawki fosforanu kodeiny są | |
niezgodne |
zgodne | |
1,0% |
zawsze |
_ |
0,5% |
0,3% i wyżej |
poniżej 0,3% |
0,3% |
0,5% i wyżej |
poniżej 0,5% |
0,2% |
- |
zawsze |
0,1% |
- |
zawsze |
Przykłady:
S.4 razy dziennie łyżeczką 42. Rp.
Phenobarbitali natrici 0,5
Salis Erlenmeyeri 15,0
Aquae ad 100,0
M.f. sol.
S. 4 razy dziennie łyżeczką po jedzeniu
W celu poprawy niezgodności w receptach 41 i 42 należy zastąpić bromek amonowy obojętnie reagującym bromkiem sodu (obliczając równoważną ilość bromku sodu). Należy zwrócić uwagę na przekroczone dawki maksymalne bromków (wg FP V). W recepcie 42 wytrącanie fenobarbitalu kwasu następuje po ok. 24 godzinach.
43 .Rp.
Natrii bromidi 10,0
Calcii bromidi 5,0
Ethylmorphini hydrochloridi 0,2
Aquae ad 200,0
M.f. sol.
S. 3 razy dziennie łyżką stołową
Alkaliczny odczyn mikstury pochodzi od fenobarbitalu sodowego. Zasada etylomorfiny (dioniny) nie wytrąci się jednak przy tych stężeniach. Osad wytrąci się tylko wtedy, gdy fenobarbital i etylomorfina będą przepisane w dawkach maksymalnych.
Roztwory diuretyny (Theobrominum natricum et Natrii salicylas) powodują podobne niezgodności jak fenobarbital sodowy, jednak reagują jeszcze silniej na nieznaczne zakwaszenie. Dają zmętnienie lub osad z naparami, odwarami, kwaśnymi wyciągami, syropami i nalewkami. Ponadto diuretyna daje niezgodności charakterystyczne dla salicylanu sodu.
Niezgodności rozwiązujemy zazwyczaj, podając ten lek osobno w postaci proszków, co wymaga porozumienia z lekarzem, np. recepta 44: wytrącenie