skanuj0019

236 Ćwiczenia z receptury

Lek z recepty 39 zawiera osad chininy związanej z garbnikami; recepta 40 zawiera złożoną niezgodność, w której wytrąca się zasada strychniny w odczynie alkalicznym i jednocześnie alkaloid ten tworzy kompleksowe połączenie z garbnikami nalewki dębiankowej.

Poprawa niezgodności: oddzielić nalewkę, a roztwór zakwasić kwasem fosforowym (2-3 krople).

Wytrącanie słabych kwasów

W roztworach, mieszankach i kroplach występują niezgodności związane ściśle z odczynem środowiska. W odczynie kwaśnym następuje często wydzielanie słabych kwasów w postaci osadów.

W tabeli 23 podano przybliżone wartości pH roztworów niektórych leków

0    odczynie kwaśnym, stosowanych w recepturze. W tabeli 24 zestawiono dane dotyczące rozpuszczalności słabych kwasów stosowanych w recepturze w zależności od odczynu. Porównując dane z tabel 23 i 24, można przewidzieć niektóre niezgodności.

W praktyce recepturowej spotykamy najczęściej wytrącanie fenobarbitalu

1    teobrominy z diuretyny w kwaśnym środowisku.

Roztwory fenobarbitalu sodowego stosowane w recepturze mają odczyn zdecydowanie alkaliczny - od pH 8,75 (roztwór 0,1%) do pH 9,5 (roztwór 2%).

Tabela 22

Rozpuszczalność formy kwasowej i soli sodowej fenobarbitalu

Fenobarbital (Luminal)	Forma kwasowa	Sól sodowa
Rozpuszczalność w wodzie	1:1000	1:2
Rozpuszczalność w etanolu	1:10	1:20

Fenobarbital sodowy powoduje zawsze niezgodności:

-    z kwasem solnym,

-    z chlorowodorkiem papaweryny i morfiny,

-    z Sir. Rubi idaei, Sir. Cerasi (następuje niekorzystna zmiana barwy syropów).

W zależności od stężenia:

-    z bromkiem i chlorkiem amonowym (tabela 25),

-    z fosforanem kodeiny (tabela 26).

Fenobarbital sodowy jest zgodny w praktyce:

a) z siarczanem atropiny i chlorowodorkiem efedryny,

b) z odwarami i nalewkami (nawet z kwaśnym odwarem z korzenia kozłka lekarskiego).

Tabela 23

Przybliżone wartości pH roztworów niektórych substancji leczniczych o odczynie kwaśnym (wg FP V)

Substancja	Stężenie mg/ml	pH
Acidum ascorbicum	20	2,4 - 2,8
Acidum boricum	30	4^ 0 1 CT\ O
Acidum citricum	50	1,8-2,2
Acidum lacticum	50	1,6- 1,7
Acidum tartaricum	20	1,8-2,0
Aluminii Kalii sulfas	100	2,5-4,5
Aluminii sulfas	50	2,9-3,5
Ammonii bromidum	100	4,0 - 6,0
Ammonii chloridum	50	4,5 - 6,0
Atropini sulfas	20	4,5 - 6,2
Cocaini hydrochloridum	20	4,0 - 6.0
Codeini phosphas	40	4,0-5,0
Ephedrini hydrochloridum	50	4,5 - 6,0
Homatropinum hydrobromidum	20	5,5-7,0
Morphinum hydrochloridum	10	4,5 - 6,0
Natrii benzoas	100	ON 1 CC o
Papaverini hydrochloridum	20	3,0 - 4,5
Physostigmini salicylas	10	4,6 - 6,0
Pilocarpini hydrochloridum	50	3,8-5,2
Procaini hydrochloridum	25	5,0-6,5
Resorcinolum	50	4,0 - 5,5
Thiamini hydrochloridum	25	2,8-3,3
Zinci chloridum	100	4,6 - 6,0
Zinci sulfas	50	4,5-6,0