skanuj0023

244 Ćwiczenia z receptury

Zestaw farmakologicznie nieuzasadniony. Po porozumieniu z lekarzem należy przygotować wyłącznie roztwór azotanu strychniny

Tak zwane pozorne niezgodności występują najczęściej w przypadku roztworów zawierających efedrynę lub kodeinę. Zasady tych alkaloidów są stosunkowo dobrze rozpuszczalne w wodzie oraz mieszankach recepturowych i nie ulegają wytrąceniu nawet przy silnie zasadowym odczynie (rec. 54 i 55, por. tabela 28).

Pomimo zasadowego odczynu pochodzącego od wodorowęglanu sodu efedryna nie wydziela się z roztworu.

54. Rp.

Ephedrini hydrochloridi		0,3
Natrii hydrocarbonatis		1,0
Coffeini et Natrii benzoatis		0,4
Althaeae sir.		40,0
Aquae	ad	120,0
M.D.S. 3 razy dziennie łyżką stołową

Podobnie zachowuje się zasada kodeiny. W alkalicznym odczynie, przy dużej ilości wody, nie ulega wytrąceniu z roztworu.

55. Rp.

Codeini phosphatis	0,05
Natrii benzoatis
Natrii hydrocarbonatis	aa 2,0
Sir. simplicis	20,0
Aąuae	ad 100,0
M.f. solutio
S. Łyżką stołową zażyć 3 razy dziennie po jedzeniu

Jeżeli jednak w recepcie na mieszankę nie przewidziano dostatecznej ilości wody, może wydzielić się osad kodeiny.

56. Rp.

Codeini phosphatis		0,3
Phenobarbitali natrici		1,0
Sułfoguaiacoli
Cardiamidi	aa	15,0
Aąuae	ad	200,0
M.D.S. 3 razy dziennie łyżką deserową

Należy oddzielnie rozpuścić w wodzie fosforan kodeiny i fenobarbital sodowy, jeden z roztworów trzeba dodać do mieszanki na końcu.

57. Rp.

Ipecacuanhae radicis dec.    0,3/120,0

Natrii benzoatis

Natrii hydrocarbonatis    aa 1,0

Sir. simplicis    ad 150,0

M.D.S. Zażywać 3 razy dziennie łyżką stołową po posiłku

Recepta 57 stanowi interesujący przykład niezgodności. Alkaloidy ipeka-kuany nie ulegają wytrąceniu pod wpływem alkalicznego odczynu, gdyż zasady alkaloidów ipekakuany są w tych ilościach rozpuszczalne w wodzie. Obserwowana z reguły opalescencja lub zmętnienie pochodzą od innych substancji z korzenia wymiotnicy. Należy jednak podkreślić, że w tych warunkach alkaloidy mogą ulegać rozkładowi, co ogranicza trwałość leku.

Opisane procesy chemiczne występują również w tych przypadkach, gdy zamiast sporządzać odwar z korzenia ipekakuany rozpuszczamy w mieszance równoważną ilość Ipecacuanhae extr. siec.

Uwaga. Alkalizowanie środowiska prowadzi czasem do niekorzystnej zmiany barwy i zmętnienia w mieszankach z dodatkiem syropów owocowych, zwłaszcza malinowego i wiśniowego. Aby otrzymać lek o korzystnym wyglądzie, należy albo wyłączyć czynnik alkalizujący, albo wprowadzić inny syrop (Sir. simplex lub Sir. Althaeae).

Rozkład związków leczniczych

Reakcja utleniania lub redukcji

Reakcja typu red-oks (redukcji i utleniania), np. utlenianie adrenaliny w środowisku alkalicznym (rec. 58). Równolegle następuje tu wydzielanie wodorotlenku cynku - opalescencja.

W receptach 59 i 60 przedstawiono przykłady utleniania związków leczniczych w środowisku zasadowym. W celu poprawy niezgodności należy zamienić czteroboran sodu na równoważną ilość kwasu borowego.

Przykłady:

58. Rp.

Natrii tetraboratis    0,1

Zinci sulfatis    0,025

Sol. Epinephrini 0,1%    gtt.V

Aąuae    ad 10,0

M.f. guttae S. Krople do oczu Zakrapiać 3 razy dziennie