240 Ćwiczenia z receptury
teobrominy w odczynie kwaśnym i powstawanie związku kompleksowego z bromkami (niezgodność złożona).
44. Rp.
Sol. Salis Erlenmeyeri 4,0/80,0
Theobromini natrici et Natrii salicylatis 3,0 Phenobarbitali natrici 0,2
Valerianae trae ad 100,0
M.f. mixt.
S. 3 razy dziennie łyżką stołową po posiłkach
45. Rp.
Theobromini natrici et Natrii salicylatis 4,5 Ephedrini hydrochloridi 0,2
Valerianae trae 30,0
Sir. simplicis ad 150,0
M.f. mixt.
S. 3 razy dziennie po łyżce stołowej
Diuretynę, która wytrąca się w kwaśnym odczynie odwaru z korzenia kozłka, należy podać osobno w postaci proszków, uwzględniając, że 100 g mikstury przyjmowanej łyżeczkami po 15 g = 6 dawek, czyli w recepcie 44 należy przyrządzić 6 proszków po 0,5 g diuretyny, w przypadku recepty 45 - 10 proszków po 0,45 g diuretyny.
46. Rp.
Coffeini et Natrii benzoatis 0,75
Theophyllini 2,0
Aquae ad 100,0
M.f. sol.
S. 3 razy dziennie łyżeczką
Teofilinę należy podać osobno w postaci proszków (20 proszków po 0,1 g).
Wytrącanie słabych zasad
Roztwory soli słabych zasad, tj. przede wszystkim sole alkaloidów i sole środków miejscowo znieczulających, mogą wydzielać w środowisku zasadowym trudno rozpuszczalne zasady:
Wytrącanie osadów jest zależne od:
- odczynu roztworu,
- stężenia zasady w roztworze.
W tabeli 27 zestawiono wartości pH roztworów leków o odczynie alkalicznym częściej stosowanych w recepturze. W tabeli 28 zestawiono rozpuszczalność zasad alkaloidów w zależności od odczynu.
Tabela 27
Przybliżone wartości pH niektórych substancji leczniczych o odczynie zasadowym (wg FP V)
Substancja |
Stężenie mg/ml |
pH |
Barbitalum natńcuin |
10 |
9,0-10,0 |
Hexobarbitalum natricum |
100 |
10,0-12,0 |
Kalii hydrocarbonas |
10 |
8,6 |
Natrii acetas |
25 |
7,5-9,5 |
Natrii hydrocarbonas |
50 |
8,6 |
Metamizolum natricum |
500 |
6,5-7,5 |
Phenobarbitalum natricum |
100 |
vO O o |
Sulfoguaiacolum |
50 |
6,0-8,5 |
Tabela 28
Rozpuszczalność niektórych zasad w zależności od odczynu
Zasada |
pKb |
a (rozpuszczalność w g/1 wody) |
pH potrzebne do rozpuszczenia | |||
a |
2a |
1 la |
101 a | |||
Atropina |
4,3 |
1,5 |
10,7 |
9,7 |
8,7 |
7,7 |
Efedryna |
4,4 |
50,0 |
10,6 |
9,6 |
(8,6) |
- |
Emetyna |
5,8 |
1,0 |
9,2 |
8,2 |
7,2 |
6,2 |
Etylmorfina |
6,1 |
2,0 |
8,9 |
7,9 |
6,9 |
5,9 |
Homatropina |
4,3 |
10,0 |
10,7 |
9,7 |
8,7 |
- |
Kodeina |
6,0 |
8,0 |
9,0 |
8,0 |
7,0 |
- |
Kokaina |
5,6 |
1,2 |
9,4 |
8,4 |
7,4 |
6,4 |
Morfina (amfoter) |
6,1 |
0,2 |
8,9 |
7,9 |
6,9 |
5,9 |
Papaweryna |
7,6 |
0,02 |
7,4 |
6,4 |
5,4 |
4,4 |
Prokaina |
5,0 |
1,3 |
10,0 |
9,0 |
8,0 |
7,0 |
Strychnina |
6,0 |
0,15 |
9,0 |
8,0 |
7,0 |
6,0 |
Tetrakaina |
5,5 |
0,16 |
9,5 |
8,5 |
7,5 |
6,5 |