skanuj0018

234 Ćwiczenia z receptury

Przy poprawie niezgodności recepturowych w receptach 26, 28-34, postępujemy następująco:

a)    zamieniamy jeden ze składników na sól, która nie daje osadu. W recepcie 28 zamiast bromku wapnia dajemy równoważną ilość bromku sodu (obliczyć). W recepcie 31 zamiast chlorku sodu wprowadzamy azotan potasu jako środek izotonizujący;

b)    jeżeli ilość osadu jest niewielka i nie zawiera on składników silnie działających, możemy lekarstwo wydać, zaopatrując butelkę w napis: „Przed użyciem zmieszać” (rec. 32);

c)    zwiększamy ilość rozpuszczalnika tak, aby powstała sól nie uległa wytrąceniu po zmianie stężenia (rec. 26). Zwiększamy dwukrotnie ilość wody, w związku z czym nie wytrąci się salicylan wapnia. Zmieniamy Signum na „S. 3 razy dziennie po 2 łyżeczki”;

d)    środek powodujący powstanie niezgodności podajemy osobno (rec. 29 i 30).

W receptach 33 i 34 są to sole wapnia, które podajemy osobno w roztworach lub jako proszki (mleczan wapnia).

Poprawki z punktu b wykonujemy samodzielnie, wymienione w punkcie a, c, d - po porozumieniu z lekarzem.

Reakcja podwójnej wymiany zachodzi podczas wytrącania się bromowodor-ków i jodowodorków alkaloidów. Związki te są trudno rozpuszczalne w wodzie, ale w stężeniach przepisywanych dla mikstur stosunkowo rzadko wytrącają osady.

Jeżeli stężenie bromków wynosi 5% i więcej, to w praktyce niezgodności wykazują następujące alkaloidy:

-    Chinini sulfas,

-    Codeini phosphas,

-    Morphini hydrochloridi,

-    Papauerini hydrochloridi.

Osady wytrącają się często dopiero po 2 godzinach i później. Osadów tych nie należy zawieszać w roztworze, gdyż zawierają związki z wykazów B lub A, a nawet N, poza tym są grubokrystaliczne, przywierające do ścian butelki (rec. 35 i 36).

35. Rp.

0,5

10,0

ad 100,0

0,5

10,0

ad 100,0

Codeini phosphatis Kalii iodidi Aąuae

S. 2 razy dziennie łyżeczkę

36. Rp.

Codeini phosphatis Natrii bromidi Aąuae M.f. sol.

S. 2 razy dziennie łyżeczkę

37.    Rp.

Papauerini hydrochloridi    0,2

Kalii iodidi    2,0

Aąuae    ad 100,0

M.fsol.

S. 2 razy dziennie łyżką deserową

Można usunąć niezgodności w receptach 35-37, sporządzając dwa odrębne roztwory lub podając kodeinę i papawerynę w proszkach.

38.    Rp.

0,2

1,0

ad 100,0

Ephedrini hydrochloridi Kalii iodidi Aąuae M.f. sol.

W recepcie 38 wprawdzie powstanie jodowodorek efedryny, ale będzie się utrzymywał w roztworze. W tego typu mieszankach o zawartości poniżej 5% jodku potasu osad nie powstaje w ciągu kilku dni.

Tworzenie się związków kompleksowych

Po zmieszaniu nalewek garbnikowych z alkaloidami następuje wytrącenie osadów zawierających tzw. związki kompleksowe.

Przykłady:

39.    Rp.

Chinini hydrochloridi    0,05

Tannini    0,1

Aq.    ad 25,0

M.D.S. guttae, 3 razy dziennie po 20 kropli

40.    Rp.

Strychnini nitratis    0,01

Natrii phosphatis    1,0

Gallae trae    2,0

Aq.    ad 50,0

M.f. mixt.

D.S. 3 razy dziennie po 30 kropli

Przytoczone przykłady pochodzą z recept przepisywanych dawniej przez lekarzy; obecnie tego rodzaju recepty spotyka się bardzo rzadko.