79857 Obraz8 (12)

90%

etylóbanzenu. < Reakcje utlenienia przebiegają w temp. 120-I40°C, pod ciśnieniem 3,5 MPa. W drugim etapie procaau przy pomocy Jednego z wymienionych wodoronadtlenków utlenia eig propylen do tlenku propylenu, przy czy* Jako produkty uboczna tworzą alf 1-fenyloetanoi (fenylometylokarbinol)*

pwiatrin Tiitó^-

do

tert-butanol

lub

e moc

eCH,CH=CM,

CM,

CH,CI—CHOM—CM, ._c*(om).

OM—CMC I—CM, 10%

C 04,-CM-CMj O

C-CI

".O -

p

fi

CHj-ÓCOH — nęk 1-butyłu

CMąC^CH;

CM-

MjC-CHOOH

i I

rek etyUwrmru

olkóbe* 1‘bolykW ^ HO«f&

alkohol

kfcnylodyłowy

styren

•- *1 rJ '

V

/

Celem produkcji chlorohydryn propylenowych Jest wykorzystanie Ich do syntezy tlenku propylenu. Powstaje on po zadaniu ok. 4»6-procentowego roztworu chlorohydryn zawiesiną mleka wapiennego w temp. 25°C. Udziel tej metody w światowej produkcji tlenku propylenu wynoel ok. 50%. Jej wadą jest duże zużycie środków pomocniczych (cały ehlor wprowadzony do proeeeu przechodzi w bezużyteczny CoCi,) oraz duża llośC odpadów i ścieków (na 1 t tlenku propylenu uzyskuje alg 40 t acleków zawierających 5-6% CoCI, 1 0,1% Cc.(OH),).

Ten etap procaau przebiega w temp. J0-13Ó°c; pod ciśnieniem 1-6 MPa, wobec katalizatora molibdenowego rozpuazczonego w środowisku reakcji, -Z produktów ubocznych - tert-butanol (powstający w ilości 2,1 t na 1 t tlenku propylenu) przerabia alg na izobuten, izobutan lub kwaa metakrylowy, bądź stosuje alg go jako dodatek do pallw silnikowych, natomiast 1-fenyloetanol poddaje aig odwodnieniu do styrenu, który stanowi ważny monomer do produkcji tworzyw sztucznych (styren powstaje w ilości 2,5 t na 1 t tlenku propylenu).

Tlenek propylenu (1,2-epoksypropan) jeat bezbarwną, lotną cieczą o temp, wrz. 34,S°C. W ekali światowej produkuje aig rocznie ok* *2,9 min t tlenku propylenu, przy czym podaną wyżej metodą ok. 50% tej ilości, Oki 20% tlenke propylenu przerabia alg na glikol propylenowy, który stenowi środek przeciw zamarzaniu, ciecz hydrauliczną do układów hamowania w samochodach oraz substancją pomocniczą w kosmetyce 1 farmacji. Ok. 601 tlenku propylenu przerabia eig na glikole poiiokaypropyłanowe i produkty propokeylowaaia, ktOre wykorzystuje eig do wyrobu żywic poliuretanowych. Glikole poliokeypropylenowe powstają w reakcji tlenku propylenu z glikolem propylenowym i mają następującą budową i

HO(p«-CH_aO)_nH •

CM,

•lużg do otrzymywania detergentów i emulgatorów.

Otrzymywanie tlenku propylenu poprzez chlorohydryny propylenowe

* wyniku reakcji propylenu z wodnym roztworem chloru, w temp. 35-50 C, pod ciśnieniem 0,3 KPa, powstaje mieszanina izomerycznych chlo-rohydryn propylenowych!

Utlenienie propylenu powietrzem

. Utlenianie propylenu powietrzem prowadzi do otrzymanie ekroleiny (po jednym atopniu utlenienie) lub kwasu akrylowego (po dwóch stopniach u-tlenienia)! •

O,, 350-370®C    « O,. 260-30tf*C

H,C=CHCH, -rjy-g-- H,C=CMCHO --- M,C*CMCOOM .

6H—368 kJ/mol    611—266 kJ/mol

Reakcja przebiega wobec katalizator# b:,0,-MoO,>

Akrolelna H,C=CHCMO (aldehyd akrylowy) Jeat najprostazym aldehydem nienasyconym. Jest bezbarwna cieczą o temp. wrz. 52,5 C. Ma nieprzyjemny, duazący zapach, dziale drażniąco na oczy. Jest trucizną. Akroleing przerabia eig na alkohol allilowy, metionino oraz na pirydynę i 3-plko-11 ne w reakcji z NM,. Światowa produkcja ekroleiny wynoel ok. 125 ty a.

t/r.

Kwas akrylowy. H,C=CHCOOH jest najprostszym nienasyconym kwasem alifatycznym. jest bezbarwną, żrącą cieczą o temp. topn. 13 C L temp. wrz. 141°C. Ha ostry zapach, łatwo polimeryzuje.

Kwas poliakrylouy i 'jego solni sodowa 1 amonowa aą ciałami stałymi, kruchymi. Ogrzewanie ich nie powoduje mięknięcia, lecz ■ lec Iowa nie oraz zwęglenie be* wydzielenie monomeru. Roztwory soli eodowe j są lepkimi cieczami, których właściwości zależę m.in. od pil środowiska i stężenia. Modne roztwory soli sodowej o atgżenlu 15-25% są stosowano Jako zagęszczacze, środki do wykańczania tkanin, koloidy ochronne 1 emulgatory. Największe ilości kwasu akrylowego przerabia się na estry, przy czym Rajwa tnie jarymi są: ester metylowy, 2-etylohoksylowy, n- 1 izo&utylowy oraz etylowy. Wymienione estry stanowią monomery do produkcji homopoll-merów i kopolimerów, które mają zastosowanie Jako powłoki lakiernicze, składniki klejów do wyrobów papierniczych, tekstylnych i skórzanych;

334

335