36
Rys. 112 Obieg idealny Clausiusa-Rankinc'a w układzie T—s
W kondensatorze następuje izobaryczne skraplanie pary i oddanie na zewnątrz ciepła
Kondensat o ciśnieniu pk podawany jest do kotła pompą zasilającą, sprężającą wodę do ciśnienia kotłowego p0. Praca jednostkowa pompy
| - k - = U-h-
Praca obiegu CR równa się różnicy między pracą turbiny i pracą pompy
/ - |pg = (/0-»*)-(/wr-ii). (11.1)
Wielkość ta odpowiada powierzchni zakreskowanej na rysunku II.2: 3-4-1-2-3.
Ważnym wskaźnikiem energetycznym jest sprawność obiegu idealnego CR, przedstawiająca stosunek pracy obiegu do ciepła dostarczonego do kotła:
Wyrażenie (II.2) można napisać w postaci
n (h-i/J- faz-t*) Oo $) (*w» *i)
Zaniedbując pracę pompy otrzymujemy wzór przybliżony, często stosowany w literaturze do rozważań poglądowych
*?CR rfcR —
ł0 ~ *k
*o-*V
(II.3)
Udział pracy pompy y/T jest rzędu 1-2%, przeto różnice między i tfct $ą niewielkie.
Entalpia pary wodnej nie da się obliczyć w prosty sposób. Można ją odczytać z tablic parowych lub wykresu entropowego jako funkcję ciśnienia i temperatury (lub ciśnienia i stopnia suchości):
f = i(p, t) lub i = i(p, x),
lub znaleźć z kalorycznego równania stanu za pomocą obliczeń numerycznych, wspomaganych ewentualnie komputerem. Do obliczeń wstępnych wystarczającą dokładność otrzymujemy stosując wykres Molliera i—s.
Entalpię kondensatu można oblićzyć ze wzoru
™ cw’*k»
gdzie tk — temperatura kondensatu w *C, zaś ciepło właściwe kondensatu cw = 4,18 kJ/kg- °C.
Pracę pompy wody zasilającej z dostateczną dokładnością wyraża zależność
4
lP = lw*-'k - f vdp w v'k (p0-P)t).
3
gdzie i/k = 0,001 m3/kg. W przypadku turbin kondensacyjnych pk < p0,
/ ta v'kp0. Określając p0 w MPa otrzymujemy od razu pracę pompy w kJ/kg, równą liczbowo ciśnieniu p0. Na przykład dla p0 — 100 bar = 10 MPa, praca pompy wynosi lp « 10 kJ/kg.
W obszarze wysokich ciśnień należy uwzględnić ściśliwość wody, tj. zmienność objętości właściwej wody v w funkcji ciśnienia p.
Ze wzoru (II.3) wynika, że sprawność rjCR jest funkcją entalpii i0, ik, i'k. Skoro
i'o = »'o(Po. *o)» h = h(Pk> Po» Jo)» ile = ii(P*)»
przeto
CR * ty CR —f(Po> *0» Pk)*
czyli zależy od mierzalnych parametrów początkowych — ciśnienia p0 i temperatury t0 oraz od ciśnienia końcowego pk.
Analizując wpływ tych trzech wielkości na sprawność obiegu idealnego, celowe jest zastąpić obieg Rankine'a równoważnym sprawnościowo obiegiem Carnota. W przypadku bloków parowych kondensacyjnych odprowadzenie ciepła w kondensatorze odbywa się przy stałej temperaturze, równej temperaturze nasycenia przy ciśniniu pk, tk = t„(pk), co odpowiada warunkom cyklu Carnota. Doprowadzenie ciepła w kotle zachodzi izobarycznie przy temperaturze zmieniającej się od twg do t0 według linii 4 — 1 na rysunku II.2.