81222 str257

E. Bnjkiewlcz-Grotwwkii.Z. Mikulski Hm/mhtgki o/tOinu Wur*zawn 2005 ISBN S.VOI-H579 X. O by WN PWN 21)05

-9*

'U

S> Hydrologia ogólna - Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski - iLibrary Reader

-    granice konwergentne, powstające przy zbieżnym ruchu płyt. Wyznaczają je rowy oceaniczne (strefy subdukcji), gdzie jedna z płyt (oceaniczna) wsuwa się pod drugą (oceaniczno-kontynentalną lub kontynentalną) i ulega stopieniu w gorących warstwach płaszcza Ziemi:

-    granice konserwatywne, wyznaczone przez uskoki przekształcające, czyli pęknięcia litosfery na styku płyt przesuwających się względem siebie w przeciwnych kierunkach; wzdłuż tych granic płyty nie są ani uzupełniane ani niszczone.

W myśl teorii tektoniki płyt, wielkość oceanów podlega cyklicznym wahaniom: powstają one, zwiększają swoją powierzchnię, a następnie zaczynają się kurczyć i giną w wyniku zderzenia dwu bloków kontynentalnych. Gdy płyta wnikająca w strefie rowu oceanicznego do płaszcza Ziemi niesie ze sobą cokół kontynentalny utworzony z lżejszych skał granitowych, wówczas ten ostatni po dotarciu do rowu nic zostanie przezeń pochłonięty. Kolizja z lądową krawędzią wędrującej z naprzeciwka płyty powoduje olbrzymie wypiętrzenie skał i w miejscu dawnej granicy płyt powstaje szew. a w jakimś słabym miejscu skorupy ziemskiej powstaje nowy aktywny ryft, dający początek nowemu oceanowi. Proces taki przebiega w sposób ciągły i sprawia, że co pewien czas w miejscu rowów oceanicznych powstają wysokie góry. Układ i liczba płyt zmienia się. a kontynenty łączą się, by po jakimś czasie znowu rozpaść się (Lcontjew, 1989).

n

o o z pć/><5-

CD H _

257