81647 macica10

I

l

Rozsiew raka szyjki: przez ciągłość do sąsiednich narządów, drogą naczyń chłonnych do regionalnych węzłów chłonnych, mniej często drogą naczyń krwionośnych przerzuty do płuc i wątroby (znajdowane w 25% przypadków sekcyjnych). Charakterystyczne naciekanie moczowodów z wtórnym wodonerczem (hydronephrosis) i pyelonephritis, nadal niewydolność nerek jest najczęstszą przyczyną zgonu.

Przeżycia związane ze stadium klinicznego zaawansowania:

Ok. 2/3 pacjentek jest diagnozowanych w I lub II stadium; odsetek 5-letnich przeżyć wynosi ok. 96 - 86% w stadium IB, 70 % w stadium II, 30-35% w III stadium. Również ważnym czynnikiem prognostycznym jest obecność przerzutów w^T węzłach chłonnych, odsetek 5-letmch przeżyć wynosi w takim przypadku 50%.

RAK GRUCZOŁOWY

Adenocarcinoma in situ - zajęcie gruczołów błony śluzowej cndoccrvix przez cytologicznie złośliwe komórki, bez inwazji błony podstawnej gruczołów. Prekursor gruczolakoraka szyjki macicy. Średni wiek pacjentek: 35-40 r.ż. (ok. 10 lat wcześniej niż inwazyjny adenoca.). 30-60 % pacjentek ma towarzyszące zmiany CIN (SIL), u 50-90 % udało się wykryć HPV (16, 18) w komórkach gruczołowych. Zwykle zlokalizowany w strefie T. Mikro: gruczoły wysłane stłoczonymi, powiększonymi komórkami, jądra hyperchromatyczne, utrata polamości, łatwo znaleźć figury' podziału.

Leczenie: raczej histerektomia niż konizacja.

Adenocarcinoma - znacznie mniej częsty niż rak płaskonabłonkowy, jednak liczba przypadków w ciągu ostatnich lat stale rośnie. Mikro: różne warianty, adenoca. mucinosum o wysokim stopniu dojrzałości, adenoca. papillare, adenoca. endometrioides (przypominający gruczolakoraka trzonu), rak mieszany carcinoma adenosąuamosum (wywodzi się z komórek rezerwowych zdolnych do dwukierunkowego dojrzewania).

Rzadko występujące odmiany:

Carcinoma clarocellulare: znacznie mniej częsty w szyjce niż w⁷ jajniku lub endometrium, rozwija się u młodych kobiet, których matki w czasie ciąży zażywały dietylstilbestrol (DES) lub w⁷ późniejszym wieku u kobiet bez takiego narażenia. Nowotwór o wysokim stopniu złośliwości. Mikro: komórki z jasną lub eozynochłonną cytoplazmą, jądra nieregularne, powiększone.

Carcinoma yerrucosum : klin. duża brodaw⁷czakowata zmiana, mikro: rozrost zarówno endo- jak i egzofityczny wysoko dojrzałego nabłonka płaskiego z minimalną atypią jądrową, naciekającego zrąb; inne lokalizacje zmiany to: srom, odbyt, krtań. Lokalne wycięcie zmiany zwykle nie jest możliwe. Nie zaobserwow ano przerzutów⁷, ale odsetek wznów wynosi ok. 50% dlatego od początku zmiana powinna być radykalnie usunięta.

Carcinoma ananlasticum microcellulare : agresywny przebieg kluiiczny, podobnie jak guz płuca może produkować hormony peptydow⁷e (ziarnistości ncurosekrecyjne), szybko pojawiają się przerzuty, wysoka śmiertelność.

Tu. mixtus mesodermalis malignus, carcinosarcoma czy leiomyosarcoma szyjki - obraz mikro identyczny jak w⁷ trzonie macicy, bardzo złe rokowanie.

Melanoma malignum - wyjątkowo rzadko występujący⁷, szybki rozsiew⁷, zła prognoza.

RMS embryonale (Sarcoma botryoides) - obraz polipow⁷atej, graniastej zmiany, może wystąpić w pochwie lub rzadziej w szyjce macicy, średni wiek pacjentek z guzem pochwy - 3 lata, prawie zaw⁷sze pojawia się przed 5 r.ż. W szyjce macicy występuje w starszej grupie wiekowej, charakteryzuje się lepszym rokowaniem. Mikro: obrzęknięte, śluzowate podścielisko, niedojrzale komórki nowotworowe leżące głównie pod nabłonkiem pokrywającym zmianę („kambium”), pojedyncze komórki z bardziej obfitą cytoplazmą czy nawet z obecnością poprzecznego prążkowania. Leczenie: chirurgiczne, skojarzone z chemio- i radioterapią.

Przerzuty do szyjki macicy (raka jajnika, jelita grubego czy sutka): nie zdarzają się często, ich pojawienie się jest sygnałem szybkiego rozsiewu pierwotnego nowotworu i śmierci;

10