z substancjami wchodzącymi w skład betonu z wytworzeniem związków o znacznie zwiększonej objętości. W rezultacie zwiększa się porowatość i następuje osłabienie struktury lub też łuszczenie, rozsadzanie i destrukcja betonu.
Przy rozważaniu jakości stwardniałego czy eksploatowanego betonu stawiane jest często pytanie czy skład betonu jest zgodny z projektem lub też czy uległ procesom korozyjnym. Może się zdarzyć, że właściwości (fizyczne lub wytrzymałościowe) rzeczywistej konstrukcji betonowej różnią się od tych, jakie założono w obliczeniach projektowych na skutek błędów popełnionych na placu budowy (dodana zbyt mała ilość cementu, zła jakość cementu, nieodpowiednie uziamienie kruszywa itp.). W celu wyjaśnienia tego zagadnienia podejmowane są fizyczne i chemiczne badania próbek stwardniałego betonu mające za zadanie odtworzyć jego skład.
Analiza stwardniałego betonu dotyczy przede wszystkim oznaczenia zawartości cementu i kruszywa w lmJ betonu i to jest celem niniejszego ćwiczenia.
W niektórych krajach określenie składu stwardniałego betonu jest ujęte w normach (np. norma ASTM C 85 - 66 opisuje metodę określania zawartości cementu, opartą na spostrzeżeniu, że krzemiany w cemencie portlandzkim znacznie łatwiej rozkładają się i stają rozpuszczalne w rozcieńczonym kwasie solnym niż składniki krzemianowe zawarte w kruszywie).
W Polsce szczegółowe zasady określania składu stwardniałego betonu zawiera instrukcja Instytutu Techniki Budowlanej nr 277/1986.
"Instrukcja określania składu stwardniałego betonu".
Przedmiotem instrukcji jest laboratoryjna metoda szacunkowego oznaczania zawartości kruszywa i cementu portlandzkiego w stwardniałym betonie. Przy stosowaniu tej metody mogą być badane betony, w których projektowana zawartość cementu portlandzkiego marki 35 lub cementu portlandzkiego marki 35 z dodatkami w 1 mJ betonu mieści się w granicach od 250 do 400 kg, a jako kruszywo wykorzystano żwir, kruszywo łamane z granitu albo z wapienia oraz piasek.
Metoda jest oparta na oznaczaniu: gęstości pozornej betonu, stwierdzeniu obecności dodatków w postaci żużla, popiołu lub obu tych dodatków łącznie w zaczynie wyseparowanym z betonu, zawartości w betonie części nierozpuszczalnych w HC1 oraz zawartości składników przyłączonych do spoiwa cementowego w trakcie wiązania i twardnienia.
3