które wykazywały szkodliwe działanie gorsetu na miękkie części ciała i na kościec.28 Były one zarówno pouczające, jak przerażające. Analizując ówczesną modę, tokarze doszli jednak do wniosku, że noszenie modnego wówczas, bardzo obcisłego ubioru bez gorsetu może, w wyniku ucisku, wywołać schorzenia niektórych organów. Uznano przeto, że jako formę kompromisową należy przyjąć racjonalne rozwiązanie samego gorsetu, który by pozwolił na równomierne rozłożenie ucisku. Przyjęto wówczas, że racjonalny gorset nie powinien ograniczać oddechu, wydłużać wnętrzności, uciskać icli i że powinien znaleźć oparcie na miednicy.
Wydana w roku liłOl praca Paula Schultze-Naumburga pt. Kultura ciała jako podstaw*? tueuneścieijro ubioru® odbiła się głośnym echem również i w Polsce. Autor jej wystąpił przeciwko gorsetowi i sformułował swoje zarzuty w następujący sposób; tułów człowieka ma jednolity piór., natomiast cienka talia, rozrywając tę formę, stwarza dwie nie zharmonizowane ze sobą części: tułów stanowi poza tym jednolite środowisko fizjologiczne, w którym wprowadzenie ostrej linii dema rkacyjnej jest pogwałceniem zasady anatomicznej. Tak więc Schultze-Naumburg potępił gorsety zarówno z punktu widzenia estetyki, jak anatomii i higieny. W wyniku powyższych rozważań, w Polsce w roku 1902 czasopisma kobiece ogłosiły konkurs na najbardziej higieniczny gorset, ofiarowując 150 rubli nagrody."
Zastanawiano się wówczas nad wielką silą i wytrzymałością kobiet, które pozbawione możliwości pełnego oddychania, mogły tańczyć przez całą noc w nie wietrzonych salach. Ba jeżeli kolo, któro się zatacza w czasie tańca na średniej sali, równa się około 150 łokci, a przez godzinę wykonuje się tylko 15 okrążeń, to już będzie 4500 łokci. Licząc tylko 6 godzin tańca (a odliczając kolację 5 pauzy) to wyniesie 27 000 łokci, czyli 7263 są-nic. A że mila nasza ma 3500 sążni — przeto piękne tano. rki prz.owalcują przez jedną noc 2 mile i 263 sążnie (czyli około 1H km) prawie bez odpoczynku. Trzeba podziwiać potęgę muzyki uraz. siłę woli naszych pań, które w zwykłych warunkach i 2 wi n I ujść nie zdołały f...)"1*.
Badania statystyczno pi /'.-prowadzone w latach międzywojennych wykazały, ze po zlikwidowaniu w ubiorze kobiecym wszystkich cl< nuhiynujących ciało, przeciętny wzrost kobiet podniósł :.h; o przcnfcło 5 cm
ZWROT IKi NATPRY
Równolegle do problemów hl| • i i dążeń emancypacyjnych kob • • /Jawił się kr mak gl<> zn« v Imln |-nvrolu człowieka