85575 Strona9

5.2.2. ODPADY KOMUNALNE

Statystyczny mieszkaniec miasta wyrzuca rocznie 80 kg odpadów produktów spożywczych, 47 kg papieru, 20 kg szkła, 9 kg metali. Szacuje się, że w 1998 r. na 1 mieszkańca terenów objętych obsługą usuwania odpadów przypadało ok. 2 m³ wytworzonych odpadów. Ilość odpadów w przeliczeniu na 1 mieszkańca różni się w zależności od poziomu życia, struktury zabudowy, poziomu obsługi oraz sposobu ogrzewania budynków. Intensywność powstawania odpadów komunalnych na obszarze kraju jest proporcjonalna do gęstości zaludnienia. Z roku na rok przybywa odpadów komunalnych. Tylko 55% ludności kraju jest obsługiwana przez komunalne służby oczyszczania miasta, podczas gdy w krajach Europy zachodniej wskaźnik ten przekracza na ogół 90%.

W Polsce blisko 98% wywożonych odpadów komunalnych kieruje się na wysypiska (rys. 2.33). W 1998 r. liczba czynnych zorganizowanych wysypisk komunalnych wynosiła 965, a ich łączna powierzchnia zajmowała 3172 ha. Wywieziono na nie 47 hm³ odpadów (w stosunku do 1975 r. ich ilość wzrosła o ponad 70%). Ponadto na ok. 10 000 szacuje się liczbę „dzikich” wysypisk. Tylko niewielką ilość (średnio ok. 2%) odpadów przerabiały kompostownie m.in. w Katowicach (240 t/dzień), w Warszawie (580 t/dzień), w Łodzi, Radomiu.

19Ź5    1980    1985    1989    1990    1991    1998

Rys. 2.33. Odpady komunalne nagromadzone na wysypiskach w latach 1975-98

5.3. UCIĄŻLIWOŚĆ ODPADÓW DLA ŚRODOWISKA

W wyniku dużego nagromadzenia odpadów na stosunkowo małej powierzchni składowana masa oddziałuje negatywnie na środowisko, a przede wszystkim:

-    zanieczyszcza wody gruntowe i powierzchniowe;

-    zanieczyszcza atmosferę oraz gleby i okoliczną szatę roślinną;

-    stanowi zagrożenie sanitarno-epidemiologiczne z uwagi na wysoki udział substancji organicznych, sprzyjających rozwojowi mikroorganizmów chorobotwórczych;

-    niszczy walory estetyczne środowiska przez niekorzystne zmiany krajobrazu. Powoduje to wyłączanie z użytkowania terenów rolniczych i leśnych, które są zajmowane pod składowanie odpadów (hałdy i wysypiska).

Zagrożenie stanowią w szczególności odpady komunalne, które są zakażone mikroorganizmami chorobotwórczymi (np. duru brzusznego, paraduru, tężca, czerwonki, żółtaczki), mogącymi przenikać do wód gruntowych, powierzchniowych i do powietrza. Na źle eksploatowanych wysypiskach odpadów komunalnych panują dobre warunki dla żerowania much, gryzoni i ptaków, które mogą przenosić chorobotwórcze drobnoustroje.

Wśród odpadów komunalnych wielkie zagrożenie dla ludzi i środowiska stanowią odpady - powstające wprawdzie w mniejszych ilościach niż pozostałe - lecz zawierające liczne substancje toksyczne. Należą do nich osady pogalwaniczne i inne zawierające metale ciężkie, zużyte katalizatory, resztki rozpuszczalników, farb, lakierów, chemikaliów, zużyte baterie, lampy jarzeniowe. Odpady te są często gromadzone w sposób nie kontrolowany, bez odpowiednich środków zabezpieczających przed migracją zanieczyszczeń do wód gruntowych, powierzchniowych i powietrza.

5.4. KIERUNKI OCHRONY ŚRODOWISKA PRZED ODPADAMI

5.4.1. SPOSOBY ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW

Każdy nie zagospodarowany i nie mający określonego przeznaczenia produkt (surowiec, materiał) nabywa właściwości odpadu. Z kolei każdy odpad staje się surowcem (albo zasobem surowcowym) lub materiałem

157