88050 Zdjęcie0275 (5)

dy mlckonośne oraz naczynia krwionośne. Zwiększa się liczba limfocytów i komórek plazma tycznych wydzielających obficie imiminoglobuliny klasy IgA. Gruczoł mający laką budowę nazywa się gruczołem sutkowym czynnym.

bezpośrednio po porodzie rozpoczyna się wytwarzanie i wydalanie mleka, czyli laktacja.

Mleko (lar) jest płynem zawierającym liczne substancje odżywcze zapewniające normalny rozwój noworodka. Mleko jest bogate w tłuszcz (ok. 4%), białka (ok. 1,5%), wśród których znajduje się głównie kazeina i immuno-globuliuy klasy IgA, zapewniające noworodkowi bierną odporność, węglowodany, głównie laktoza (ok. 7%), oraz jony wapniowe, fosforany, witaminy i wiele innych.

Składniki mleka są wydzielane przez komórki nabłonkowe pęcherzyków wydziel u iezy eh. Woda jest przesączem | krwi naczyń włosowatych, otaczających pęcherzyki wydzielnieze. Tłuszcze są wydzielane przez komórki pęcherzyków według mechanizmu apokrynowego. Ich krople otoczone błoną fuzują z błoną komórkową i są wydzielane do światła pęcherzyka. Ubytek kropli tłuszczu zmniejsza wysokość komórki (ryc. 24.12). Natomiast białka są wydzielane według mechanizmu merokrynowego. Małe pęcherzyki wydzielnicze zawierające białko fuzują z błoną komórkową, uwalniają białko i nie powodują zmiany wysokości komórki.

Regulacja hormonalna wzrostu gruczołu sutkowego i laktacji. Rozwój gruczołu sutkowego w czasie ciąży dokonuje się pod wpływem estrogenów i progesteronu, uwalnianych w dużych ilościach przez ciałko żółte ciążowe i kosmówkę. W początkowej fazie rozwoju gruczołu sutkowego, w czasie ciąży, dużę rolę odgrywa także prolaktyna. Oprócz tego rozwój gruczołu jest pobudzany przez laklogen łożyskowy i kortykosteroidy nadnercza, a także przez tyroksynę i hormon wzrostu. Hormony te biorą udział w wykształcaniu gruczołu sutkowego czynnego.

Po porodzie stężenie estrogenów i progesteronu gwałtownie się zmniejsza wskutek ubytku łożyska i zaniku ciałka żółtego ciążowego.

Wytwarzanie mleka przez komórki nabłonka pęcherzyków wydzielniczych jest wywoływane przez zwiększające się stężenie prolaktyny, wydzielanej przez pr/.ysadkę. Duże stężenie prolaktyny zależy od pobudzenia nerwowo-hormonal-nego. Ssanie (pobudzenie zakończeń nerwowych brodawki sutka) powoduje przekazywanie impulsów nerwowych do podwzgórza. Impulsy te hamują wydzielanie czynnika hamującego prolaktynę, co powoduje zwiększenie jej wydzielania przez przysadkę. W ten sposób dochodzi do pobudzenia wydzielania oksytocyny g przysadki nerwowej. Oksytocyna powoduje skurcze komórek mioepitelialnych pęcherzyków wydzielniczych orazmiocytów gładkich brodawki sutka, co jest przyczyną wyciskania mleka na zewnątrz.

brak impulsów nerwowych wywoływanych przez ssanie prowadzi do zatrzymania wytwarzania mleka, a później do inwolucji gruczołu i przekształcenia go w gruczoł sutkowy nieczynny.

\Y czasie menopmrzy gruczoł sutkowy ulega daleko posuniętej inwolucji. Pęcherzyki wydzielnicze i większość przewodów mlekonośnych zanikają, a zostają tylko niektóre przewody większego kalibru. Również Ikanka łączna zrębu degeneruję się i zmniejsza swoją masę. Stosunkowo często z pozostałego nabłonka gruczołowego rozwija się rak sutka.

506