IMG49 (9)

146

HIPFOLOCHOS

Wokół tego źródła zbierały uę o&ąd muzy. by tanoye i śpiewać. Woda icgo miała sprzyjać natchnieniu poety-cnemu.

Pauzamasz twierdzi, ze także w Trojzenic znajdowało «ę Źródło Konia, zawdzięczające swe powstanie również Pegazowi, js

Ud fhm e._:Str VIU6.2I.P 379; IX 2.25.p. 410: Pius. IX 31.3: por-H 31.0: Ot Vk V 2J6 a. AM. LA I.

HIPPOI.OCHOS (ImaAóZoę) - I. Synem Hippoło-cboaa. potomka Bellerofonta i Filonoe (lub Antyk lei) bylGIaukos. walczący pod Troją na czele Lykijczyków (lab. 3Sk

2. Inny Hippotochos był synem Trojanina Antenora. a bratem Gla u kosa i Akamasa. Wszyscy oni po upadku Troi osiedlili się w Kyrenie. js

I. II VI196 n. i ckot. ad 156: Apd- AM II3.2:TzcL Nom 123. 2.

Schol tn Pi t 5. 101: T«L in L>c. 174.

HIPPOŁYTE nmtOAuni)- W śród bohaterek tego imienia najbardziej znana jest królowa Amazonek, której pas stanowił ceł wyprawy — Heraklesa. Jako Amazonka by ła ona córką Aresa. Matka jej nazywała się Otrere. Niektórzy twierdzą, że Hippołyte stała na czele wyprawy przeciw — Tezeuszowi; uważa się ją też za matkę — Hippolytosa. Najczęściej jednak przyjmuje się. że zginęła ona z ręki Heraklesa, js

Schol. in //. Ul 169; H>g. Fah. 30:163:223: A. R. II775: D. S. U 46; IV 16. Apd. BM. II 5.9; Paus. 141.7: Plu. Tin. 27.

HI PPOLYTOS HTnióAi/toę) -1. Tezeusz miał syna Hippolytosa ze związku z Amazonką Melanippe. Antiope lub Hippołyte. Po matce odziedziczył on zamiłowanie do polowania i ćwiczeń fizycznych. Z bogów zdecydowanie wyróżniał Artemidę, lekceważył natomiast Afrodytę, za co bogini zemściła się na nim okrutnie, wzniecając w sercu Fedry. drugiej żony Tezeusza. namiętność do młodego chłopca. Fedra wyjawiła Hippolytosowi swą miłość, ten jednak ją odtrącił. Na to Fedra w obawie, by Hippołytos nie doniósł o wszystkim Tezeuszowi. poszarpała swe szaty. wyłamała drzwi swej komnaty i poskarżyła Tezeuszowi. że Hippołytos chciał ją zgwałcić. Tezeusza ogarnęła wściekłość, nie chciał jednak sam zabijać własnego syna, toteż zwrócił się do swego ojca Posejdona, który obiecał mu niegdyś spełnić trzy życzenia. Bóg powodowany jego prośbą zesłał potwora morskiego, który wynurzył się z fal, w chwili gdy nad morzem w Trojzenie przejeżdżał swym rydwanem Hippołytos. Przerażone konie poniosły rydwan, co spowodowało śmierć chłopca: spadł z wozu, lecz stopy jego uwięzły w lejcach, toteż konie długo jeszcze wlokły go po skalistym wybrzeżu. Fedra na wieść o nieszczęściu, jakiego stała się przyczyną, powiesiła się.

Opowiadano, że Asklepios na prośbę Artemidy przywrócił Hippolytosowi życie. Bogini przeniosła go do Italii, do swego przybytku w Arycji nad jeziorem Nemi (— Diana). Hippołytos został tam utożsamiony z bogiem Yirbiusem, towarzyszem Diany w Arycji.

2. Znany jest też gigant Hippołytos, który podczas wojny bogów i gigantów wałczył z Hermesem. Bóg pokonał go za pomocą hełmu Hadesa, czyniącego niewidzialnym, js

I. E. Hip passim: D S IV 62: Schol. in OJ. XI321; Ov Her. IV; Met. ty 497 n.. tu*. VI 737n.. Vctg len. VII765 n.; Serv. in Verg. Aen. VI 45: Vii 761: Sen. Ph passim; Apd. Bihl. III 10.3; Tzrt. in Lyc. 1329:

P*u» 122.1 n.II27.4:II32.3«10. Por.S. Remach. w t u/fes. WuAnn iTrAj/mi III.* 54-67; K kcrrmi. Hę^ohlm. Sufrt II I7M.I 33-43;

W Faulh.    unj PhjkJru Wmtaden 1959.

HIPPOMEDON|T| (ljncop£Ó<ov)-był jednym z Siedmiu Wodzów. którzy wyprawili się wraz z -* Ad-rastem przeciw ko Tebom. Najczęściej przyjmuje się, że Hippomcdont by ł siostrzeńcem Adrasta. a synem Aris-tomachosa. jednego z potomków Talaosa (tab. I). Był olbrzymiego wzrostu. Zginął w czasie oblężenia miasta z ręki Ismariosa. Mieszkał niedaleko Lemy w zamku, którego ruiny pokazywano jeszcze w epoce Pauzania-sza. Syn Hippomedonta. Polydoros. był jednym z Epigonów, którzy zdobyli Teby pod wodzą — Alkmeo-na. js

Apd. BiV III 6 3 i 6; D S. IV 6$: A. 77r. passim: E. Ph. 125 nu Schol.ad 126: Paus. X 10. 3: 3S. 10: Hyg. Fah 70.

HIPPOMENES (taopmię) - O Hippomenesie. synu Megareusa i Meropy. opowiadano historię związaną też z imieniem — Melaniona.

Pragnął poślubić Atalantę. ta jednak nie chciała wyjść za mąż.Wyzywała zalotników do zawodów w biegu, a pokonanych zabijała. Hippomenes stanął do wyścigów i biegnąc upuszczał przed Atalantą złote jabłka, dar Afrodyty. Zapewniło mu to zwycięstwo (— Atalanta). I Hippomenes-podobnie jak Melanion, także z tych samych przyczyn - przemieniony został w Iwa (— Atalanta). Kybele zaprzęgła Hippomenesa i Atalantę pod postacią pary lwów do swego rydwanu. fi

Apd.BihL lll9.2;Eusin/L XXIII683:Schol.in//. II764:inTheoc.

III 40: Verg. CalaL XI25:Ov Met. X 560 n.; Hyg. Fah. 185;Serv. in Veig. Am. III 113: FcL VI61: Schol. in E. Ph 150.

HIPPOTES (lititón)ę)-1. Imię to nosił jeden z — Heraklidów. Dziadkiem jego był syn Heraklesa, Antiochos. pochodzący ze związku Heraklesa z Medą, córką — Fylasa, króla Dryopów. Antiochos miał syna imieniem również Fylas, który z kolei był ojcem Hippolesa. Przez swą matkę Lejpefile Hippotes spokrewniony był z lołaosem (tab. 31). U boku Temenosa brał udział w wyprawie -* Heraklidów na Peloponez. Wtedy to znalazłszy się w Naupaktos zabił kapłana, biorąc go za szpiega. Zbrodnia ta ściągnęła na wojsko gniew Apollona. Hippotesa skazano na dziesięcioletnie wygnanie. Synem jego był -* Aletes.

2. Pod imieniem Hippotesa znany jest także syn króla Koryntu, Kreonta; przyjął on Jazona i Medeę, wygnanych przez Akastosa. Kiedy Medea zabiła Kreonta i jego córkę (— Jazon). Hippotes postawił ją przed sądem ateńskim, ten jednak ją uniewinnił (— Medos). js

1. Apd. Bibl. U 8.3. Paus. III 13.3; D. S. V 9;Conon 26;Schol. in Pi. O. 13.17. 2. Schol. in. E. Med. 20: D. S. IV 55: Hyg. Fah 27.

HIPPOTOE (l7ntoi)ÓT]) - Imieniem tym mitografo-wie nazywają m.in. córkę Mestora, syna Perseusza (tab. 31). Matką jej była Lysidike, córka Pelopsa. W Hippot-hoe zakochał się Posejdon. Uprowadził ją na wyspy Echinady. Tam Hippotoe urodziła mu syna Tafiosa. Synem Tafiosa był Pterelaos, król Telebojczyków (-* Amfitrion) js

Apd. Bibl II 4. 5: Tzel. in Lyc. 932: Schol. in A.R. 1 747.

H1RPI SORANI („Wilki z Sorakte") - tak nazywano kapłanów, którzy odprawiali obrzędy na górze

HORY

Soiakic na północ od Rzymu, tańcząc przy tym boso na rozżarzonych węglach.

O początkach tego ..bractwa wilków** opowiadano ciekawy mit: kiedy mieszkańcy Sorakte składali ofiarę bogu Disowi (Dis Pater), do miejsca ofiary zbliżyły się wilki i wykradły z ogniska kawałki mięsa ofiar. Ofiar-nicy rzucili się za nimi w pogoń i ujrzeli, jak wilki zniknęły w jaskini, z której wydobywał się straszny fetor. Powietrze to było tak zabójcze, że nie tylko zabiło tych. którzy dotarli tam w pogoni za wilkami, lecz wywołało w całej okolicy epidemię. Wyrocznia, której rady zasięgnięto, orzekła, że dla przebłagania gniewu bogów mieszkańcy powinni się „upodobnić do wilków”. tzn. żyć z rozboju.

Warto tu też przypomnieć rzymskie obrzędy — Lu-pcrków. js

Sen. in Ver*. Aen. XI 7SS.

HISTORIS (latopię)— Mit lokalny przypisuje His-torydzie. córce tebańskiego wieszcza Tejresjasa. podstęp. który pozwolił — Galintiadzie przyspieszyć poród Alkmeny. Alk mena nie mogła bowiem na skutek spisku Hery i Ejlejtyi wydać na świat Heraklesa. Kiedy Ejlejtyja usiadła na progu domu ze skrzyżowanymi rękoma, przeszkadzając w ten sposób w rozwiązaniu Alkmeny. Historis wybiegała nagle z domu radośnie wykrzykując, że Alkmena właśnie urodziła. Bogini uwierzyła jej i odeszła w gniewie, co pozwoliło Alkme-nie urodzić Heraklesa i Ifiklesa i położyło kres jej cierpieniom, js

Paus. ix ii.3.

HOMOLOELS (OpoAcoeOę)—jeden z synów Niobe i Amfiona. Pomagał ojcu przy wznoszeniu murów Teb. Od jego imienia pochodzi nazwa jednej z bram miasta. js

Schol. in E. Ph. II19.

HOMONOJA (Opóvoux) - jest postacią całkowicie abstrakcyjną. Uosabia Zgodę. Homonoja miała swój ołtarz w Olimpii. W Rzymie znano ją pod imieniem „Concordia"; termin ten często występuje w oficjalnej ideologii, m.in. także i na monetach, gdzie jej wyobrażenie odzwierciedla np. uśmierzenie jakiejś rewolty lub zakończenie wojny domowej. Concordia miała świątynię u stóp Kapitolu. Ufundował ją Kamillus: stanowiła ona symbol ostatecznej zgody pomiędzy patrycjuszami a plebejuszami. js

Paus. V 14.9.

*HONOS (HONOR)-jest w Rzymie uosobieniem cnoty moralnej, tak samo jak Virtus jest uosobieniem dzielności wojownika. Miał on wiele świątyń w samym Rzymie, js

Cic. Leg. II 58 n.

HOPLADAMOS (OrcAdSctjioę) - był jednym z gigantów, którzy zgodnie z mitem arkadyjskim towarzyszyli Rei. kiedy bogini nosiła w łonie Zeusa; mieli ją osłaniać przed Kronosem, w razie gdyby ten chciał ją zaatakować, js

paus. VIII 36. 2.

HORACJUSZ (Horatius)— Legenda rzymska znała trzech Horacjuszy, z których jeden jest z pewnością

postacią czysto mityczną, pozostali dwaj traktowani są natomiast jako postaci „historyczne".

1.    W czasie wojny Rzymian i Etrusków, której początkowym akcentem był pojedynek Brutusa i Arrunsa Tarkwiniusza. obydwa wojska poniosły wielkie straty i nie wiadomo było. którą ze stron uznać za zwycięską. Wojska stacjonowały na polu walki, nie opodal Lasu Arsyjskicgo. Z lasu tego dobiegł nagłe głos boski, który oznajmił; „Etruskowie stracili o jednego człowieka więcej. Rzymianie odnieśli zwycięstwo!" Etruskowie wpadli w panikę i w popłochu uciekli.

Bohaterem czczonym w Lesie Arsyjskim był Hora-ęjusz. lego to głos skłonił wroga do ucieczki.

2.    Inny Horacjusz. Jednooki (Cocles). w pojedynkę obronił przed natarciem Etrusków most. który łączył Rzym z prawym brzegiem Tybru. W czasie tej wałki otrzymał ranę w udo. co spowodowało jego kalectwo. U stóp Kapitolu, na Wolkanalu wzniesiono mu pomnik. Prawdopodobnie ta właśnie statua - przedstawiająca człowieka chromego i pozbawionego jednego oka (może Wulkana?) była powodem powstania legendy.

3.    I wreszcie-jakkolwiek walka trzech Horacjuszy. bohaterów Rzymu, z trzema Kuriacjuszami z Alby przeważnie uważana jest za fakt historyczny — są pewne istotne wskazówki co do tego. by widzieć * tym opowiadaniu odzwierciedlenie bardzo starego mitu inicjacyjnego - którego odpowiednik odnaleźć można w mitach celtyckich (por. pracę G. Dumeziła. cyl w przypisie) js

I. D.H. V 16:882 n. 2. Li». II 10: Plu. PM. 16; Por. G. Dumeztl.

Mitra. Pomna___. s. 120: G. de Sancds. w Riv. Fil. Istr. Cl 1935. l

289-301. 3. Liv. I 25 n.; Flonis I 3; D H III 5-22. Por. G. Dumezil. Homer et In Curiace». Paris bx [1942).

HORY ( Opat)-Imieniem tym nazywa się boginie Pór Roku. Dopiero bardzo późno staną się one uosobieniem Godzin Dnia. Są córkami Zeusa i Temidy, a siostrami mojr. bogiń przeznaczenia (tab. 40). Jest ich trzy: Eunomia. Dike i Eirene. tzn. Praworządność. Sprawiedliwość i Pokój. Ateńczycy nazywali je niekiedy Talio. Aukso i Karpo - imiona te przywodzą na myśl idee wschodzenia, wzrostu i owocowania. Hory mają dwojaki charakter. Jako bóstwa Natury czuwają nad cyklem wegetacji, a jako boginie Praworządności (córki Temidy-Sprawiedliwości) zapewniają utrzymanie społeczności.

Na Olimpie grają rozmaite role: czuwają przy drzwiach siedziby bogów; mówi się niekiedy, że wychowywały Herę, stąd pozostają jej służebnicami: one to wyprzęgają konie zjej rydwanu. Funkcję tę spełniają też wobec Słońca. Podobnie jak charyty towarzyszą Afrodycie. tak one biorą udział w pochodzie Dionizosa i są towarzyszkami zabaw Persefony. Także Pan, bóg lasów i stad. lubi przebywać w ich gronie.

W sztuce przedstawia się je jako trzy młode dziewczyny o wdzięcznych sylwetkach, trzymające w ręku jakiś kwiat lub roślinę. Uważa się je jednak za istoty abstrakcyjne, o nieuchwytnej osobowości, stąd nie grają prawie żadnej roli w mitach. Tylko w późnej alegorii jedną z hor czyni się małżonką Zefira (Wiatru Zachodniego. wiejącego szczególnie wiosną). Synem jej miał być Karpos (Owoc), js

Hes. 76.901 n.:ll V 749; VIII393: Pi. fregm. 30:0. I3.6n.;0\..%łet.

III18;Paus.U20,5;IX35.2;Hyg.Fab. 183; \pd BtN I 3, \ .Orph h.10.

4; Serv. in Verg. Ecl V 48.