IMGE57

IM

itm *Jms* ~jm+-

*»*»*■•• i** yrwmdmtnty tohnifci — opierać ai* na aiamratac* wielofunkcyjnych, zdolnych do odgrywania utragu ról naraz Na pomwmm aąimmaojHnortAu mowy poetyckiej—zdania

— moment takiej pojęciunej--f^^rnlrrjjnnśri wprowadza

metafora Oąp ona bowiem .maksimum .iluzji wyobrażeńio wycb w minimum ilow"®* Ta poatuiatywna formuła Pi zyboeia aa wiara ta aa mą mniej wnęamj trmśó. która dzisiejszy lingwista •idał w sformułowaniu „utwór poetycki praadataaia prmmmłm-wialkam ilości informacji prawa kanał o małej przepusto-P*⁷ W prwieaaat wie do adama procatorakkfk gdzie pracy ruja a woja jadnornargnad^, fdsw aift wadłu* luui syn taktycznej prarbufa tylko jodan et ni miau prasa arianie metaforyczne przepływają obok da jnittipli¹ ■uajni" fporówna nie to Jaat o tyle priyeołuy analogie techmczneł — tlorty a> unieważniając uf przy tym jednak nawzajem. ajdaihi informacje semantyczne, z których każda ma asj wpiktj nnih prawdopodobie ńatwa 1>n ,oazczydnościo-wy* charakter metafory pozwolił Peiperowi przeciwstawić ją

-__przez Uf skrótem Jest ona prawie

cyjnym przeŁs—slranin porównania na przenośnię, odgrywa] w nowej poezji rolę bardzo ważną^-**

Nie znaczy to pnariaś, im Peiper i jego towarzysze wyeliminowali całkowicie porównanie i zasobu używanych przez sie

skrbcuajia porównaniem poetyckim Zaoiicifdti lif przy niej porównawcze .jak". które tak długo było nudną wanilia koehanrtw* literackiego, laoiicifdft a i <• one-csenie idama porównawczego przy porównaniach bardziej rozwiniętych. latucifdia się- koszty długich określeń, które zastępuje slf jednym popritm wyrazistym, uoiicif* dli aif wreszcie sporą ilość waty ałowmej, służącej jody-■k do wypełnienia zdania dla nadania mu miękkich okrągłości często wyłącznie tytka rytmicznych Ta redukcja wydatku dokonująca się przy fakty* znym czy też tylko fik

foko ,,/ftyŁ " Jtt>*^u\

119

bie narzędzi poetyckich Bynajmniej tak ii« nie działo, chociaż trzeba przyznać, ze wyraźni.- dążyli do jogo jemetufory Kowaniu", co w praktyce wyglądało najczęściej tak. że porównanie stawało się konfrontacją nie ałów, lecz metafor, że przynajmniej po jednej jego stronie znajdowało się wyrażenie będące już poetycką przenośnią W ten sposób porównanie okazywało się środkiem kumulacji zdarzeń metaforycznych. Sprzeciw awangardzistów dotyczył jednak hardziej samej zasady porównania jako metody ustosunkowania słów w sekwencji niz takich czy innych konkretnych zastosowań tego ujęcia W ich rozumieniu było ono środkiem deekrypcji rzeczy, a więc sposobem z natury swojej me poetyckim, który wazskże może funkcjonować w poezji, ale tylko wtedy, gdy przytłumiają go sposoby specyficznie poetyckie. Przeciwieństwo metafory i porównania było — jak się zdaje — szczególnym przypadkiem generalnej opozycji poezji i prozy®. Jest przy tym rzeczą godną uwagi, że ich wzajemne położenie w sformułowanej poetyce awangardy odznaczało się charakterystycznym brakiem symetrii Każde porównanie ma swój potencjalny odpowiednik metaforyczny, natomiast żadna metafora nie podlega przekładowi na zdanie porównawcze®⁰, ów brak symetrii wynika z tego, że pojemność semantyczna porównania jest niepomiernie mniejsza od pojemności metafory. Słowa współtworzące metaforę aktualizują w sobie — jak mówiliśmy — homonimiczną gotowość, ponad ich następstwem w szeregu kształtuje się przestrzeń obocznych sensów, natomiast wyrazy będące uczestnikami porównania nie są poddane działaniu „wyboru zawieszonego". Znaczenia tych wyrazów zostają skonkretyzowane — wybrane faktycznie — gdyż tylko taka konkretyzacja umożliwia w ogóle ich zestawienie, pozwala im na oświetlanie się wzajemne. Słowa w porównaniu pozostają przy raz wybranych (w danym kontekście) sensach. Sara fakt konfrontacji nie powoduje uwielokrotnienia ich znaczeń. Jeśli więc relacje me-taforyesne stwarzają w zdaniu nowe przewody dla przepływu „energii" semantycznej, to porównanie w pełni nakłada się na

S w poetyce Oruomna właściwego prosa* przeważ* porównanie, w poetyce inowy wiązanej n*jc*ę*Uza j«rt metafora" - piftal Przyboś (Czytając

Mirkmuon,a 1401    _    ._. .

*o _mmmhI uwagi Bratkowskiego w ŚWU integrolnrj. a lwTl.