NDIGDRUK00793141

29

pi tan Dcclieur r. 1710 z Pan/.a przeniósł ile ^roślinę na wyspę .Martynikę i w Anlyilach rozpowszechnił.

Części składowe surowych ziarek są: właściwy pierwiastek Coflfein, kwas kawowy, kwas garbnikowy, pierwiastek gorzki, nieco tłuszczu i cukru, nareszcie znaczna ilość włókna roślinnego w wodzie nierozpuszczalnego. Przez palenie ziarnka ulegają zmianom, które dotąd- z pewnością nie są wykryte:-'-

Kawa w malej ilości i nic cząslo za napój używana, podnosi układ krwionośny i nerwowy, rozwesela umysł, wspiera trawienie. Używana zaś zbyt czysto i za mocna (jak sic to u nas dzieje) wywołuje różne przypadłości nerwowe jako to: drganie członków', podskakiwanie ścią gaczów', bezsenność, złe traw.enie, kurcz żołądka, uderzenia do głów y, u kobiet obwite czyszczenia miesięczne, niepłodność, zmniejszenie popędu płciowego, zastoiny krw aw nitow e i t. p.

Rozróżniamy w handlu trzy gatunki kaw^ry: 1) kawę arabską, czyli lewandską; której ziarnka są okrągłe, co do wielkości najmniejsze, barwy z siwej w zielonkowalą wpadającej. 2) Wschodnio-indyjską; ziarnka wielkie, żółto. il)Zadiodmo-indyjską; ziarnka średniej wielkości, zielonko-w^rate. Kawa lewandzka w ziarnkach małych, ciężkich, zie-lonkowatych, ogołoconycli ze skmki, jest najlepsza. Przywożona bywa w workach skurzanych obwiniętych matami z trzciny, luli suknem; w beczkach umieszczanych na pokładzie okrętu w miejscu suchćm. Jeżeli zaś składa .sip z ziarek wielkich, lekkich, zielonkowatych, bnmalnych, slecłiłych, luli wreszcie umieszćzonych na pokładzie razem / surowym cukrem, rumem, pieprzem i przez wodę morską zepsutych; jest najgorsza.*

Kawa w handlu sprzedawana bywa w dwojakiej po-