P1120670 resize

I»    Dk 11—11 aai l—igm dcc Wauenfiidlc in Biskupin sind cinc der l rillicstcn und

mm ił-*turknturricn (icalMinfcn in Boleń. dac mil der Kultarchaokigie vcrbunden sind. Płof. Rjjewtki (|96K. S H6-87; I970b; 197-4) vcrtrai dic Mcinung. duli ein Teil der und dic Fundę von ToetefaBen. dac an den Ulem von Ocwanscm gctmrgen nnilra mat dem Bemdi der tymbotochcn Kultur ani vcrtiindcn sind. Kr hiclt sic fUr

'TM— iyfrr zu fnmnirn Jer itti— O-as&cr hewobnenden Dimuncn. lir war gcneigl.dcn

_in rim—n Torfmoor in der NKk voci Biskupin fcklgeuclllcn Holzkonstruktionen cinc Ku kr. ule    . the er nut der Kultur der Kugclampboren vcrband.

titin nM Prot R»#ewdLi <195*. S 200-201: l%8. S. H6: I975b. S. 555) UberTCUgl war. dd mm |>1niidirn tur dac Pandiungcn Ober mile Glauhcnsvorstcllun|cen uuf niilnii i Iii —i Gcbaei %oa den Brand- and Sfcclrufricdhdfcw besdufTen werden. so war cr Mdi uher dac wcate Vcrtamung der kuln*ch-maguscbcn Inhalte unter den prahiMorwcheo und fi Munda lala ilartra Gedhctaftea roUkommen im klaren. Umer umlercm wica er

dnd ban ilM drr i----tulbd—Wcłirsicdlumi der 1 austizer Kultur »n Biskupin cntdecklc

nu u a. n n — aiarfra FaerlKMerten gedaent haben muOle; u n bekań mc symbol ische lakahe sak cr aa der rcachhch mil gccanethichcn Mo*ivcn und figOrlichen S/enen %cmcaicn Kcrarmk a— der UiacnleUcncrt (Rajemki 1968. S. 87-88). In den SOer und CO-cr Meca aawkn *3ursc Anudaca von vicftcn Archaologcn vertrelen.

Au akm Zercannaucaa und un Kuli intcrcuicn. war sich Prof. Z. Rajewaki deMen bewaBi. daB dac Mnciichkciten der archaologischen Fdrschungcn in dieaen Bercicben son der aanja ■ andicn Grabungsmclbodtk und der Żuta mmc narbc it zwischen der AiUuulogk anui —drrrn bnmaaniliii hrn Pisziplioen sowie den Naiurwisscnschaften «ebr eng ahbieagif iud. Originełl und erwahnungswctl sind. dic Bemerkungen von Prof. Ragcw-sAu (I975b. S. 555-557). dac dic UiMcrsuchungcn der Umenfekler und andcrcr OrjbcrfcIdcr bcireffen. lusbesoodere postulierte der Gelehrte gcnauc Beobacbmgrs un Ladę der Angrabungcn /u fuhren und sogar dic anschcincnd aawi n aułu tu BaaeBuMca mm dokument »crcn: er wieś darauf hin. daB clie mil dera Te—kak acttaadeac Zcaeauoauen ofi kaum atchiołogiach fassbarc Spurcn hintcr-tansen Sc mc PoaMaae in daeser Hinsicht nahern sach den spateren Posiulatcn der caglackaa kuaa mar liro Archeologie. Prof. Rajcwski betonie aueh. daB man bel der Udmaduif der Grabcrfctder das Intctesse mcht auf dic formeli-iypologiitchcn und ffunktaoaaeUcaa Anałyscn der mobilcn Fundcn eiiudiranken soli. Die Graberfelder soli uaan auf eiu kuupietc Weasc uaamuchrn. indem man dac ganze Zeal daran denkt. daB cs hctłige Staticn fesncn sind. in denen sich die kulusch-zercmonicllcn Hjndlunęcn der aJicn Gememschaften konzeniraerten. Dahcr muB die Archiiologic 'ich mul nnr brcile wcrgleichcnde Batu slOtzen. darunier hau pisach lich die. die man a— deaa aktucllcn Ewuaggrochaftcn der Vólkcrkunde und der Gcschichte gewinnen kann. Dacac Pnualuc durfien bas zom heuiigcn Tage sehr aktucll sein.

iJbrrwtzi von Antirzjej Łmlix<łowicz

KULIUKA łYMBOLKTKA KRĘGU POL POnilNICOWYCN EPOKI BRĄZU • WCZESNEJ RPOKI 7ELAZA “ I UROPIE ŚRODKOWI! I. WARSZAWA<WROCŁAW-BISKUPIM Inn

Danuta Minla-Tworzowska

Instytut Prahistorii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Symbole i symbolika z perspektywy badań archeologicznych

Zasadnicza teza badania symboliki pradziejowej sprowadza się do stwierdzenia, że winno ono wychodzić od wspólnego mianownika archeologii i antropologii kulturowej (społecznej), od swego rodzaju „efektywnego” dystansu, kreującego uniwersalną sytuację hermeneutyczną (postulowaną leż przez P. Ricoeur'a 1978). Przyjmuję rozumienie symbolu jako rzeczy lub znaku, który przywołuje na myśl jakiś inny przedmiot lub pojęcie. Rzeczy i znaki symboliczne muszą być za takie uznane przez daną kulturę. Ich związek z tym. co odwzorowują, przedstawiają, przywołują może być faktyczny lub pomyślany. Ponieważ symbol może być znakiem, to w tym miejscu należy odwołać się do koncepcji znaku. np. według F. de Saussurc’a (1961. s. 80-81). w której znak jest zjawiskiem psychicznym, realizującym się w umyśle ludzkim i polega na odniesieniu psychicznego wyobrażenia dż.więku (,signijiant) do pojęcia (•vignifie). Oba te elementy to nierozłączne składniki znaku. Znaczenie powstaje w umyśle użytkownika znaku. Ma to wyraz u strukturalislów, np. u C. Lćvi-Straussa (1970, s. 145-163), że znaczące (signijiant) poprzedza to. co znaczone (signi/ić). Podobnie jest u F. de Saussurc'a. gdzie język poprzedzi, mowę, w której się realizuje.

Znaki odnoszą się do znaczenia, a formowanie się znaczenia ma charakter społeczny. W procesie społecznego doświadczenia powstaje znaczenie (Mead 1975, s. 120-129). Najpełniej interpretację zjawisk semiozy przedstawiają C.K. Ogdcn i I.A. Richards (za Buczyńską-Garcwicz 1975), którzy uważają, że jest to swoisty trójkąt semantyczny, obejmujący przedmiot, znak i znaczenie jako zjawisko realizujące się w umyśle interpretatora i w kontekście społecznej sytuacji scmiotyczncj.

Jednak związek między znakiem a przedmiotem znaczonym istnieje zawsze dla kogoś, dla odbiorcy. Od interpretatora i kontekstu zależy charakter znaczę-

45