P5050072

|k

Im /    Robert    hinkltmi wyjścia dla koncepcji

Ki aw«*ntwn Mhenwt Iłitłi romłjo\vi^,| Ratunku martwej natury,^ prc^nt,)wi Mm j F«VdUiKk>r w 1047 roku:

^ p,, Attiu malarie prAwnill iobif udanlt wprowadzenia do jl lirwt-k >t^ł,Vł ^ nw»rfwvrłi natur w roli atrybutu Potem w obrażać )| mt h cofa* Mintrj donr/rganc je\t pnignłcnif przedstawiania martM. i } Póftdej jozrir. w połowie XVI wieku, i hoćby u takiego Pietera • inofwi biM^\ stanowi niko pretekst do przedstawienia kurk gjjglll | hauctot iualesaezomini na pirrwsnni planie war a wam} norami. W wieku XVI! wreszcie martwa natura nie potrzebuje już ąk. i»rrtrk«*W* i n prrrbrart '

\fote* zarzucił grupie badać/)' kroczącej śladami Emmensa, iż. ^ ._v, analizach przecłtodzą oni do porządku dziennego nad faktem, że saiup, irr Vttxn siwotrrt wiele obrazów religijnych bez współczynnika rodt wreoi ir za schematem „odwróconych scen“ stać musiały inne przede wszynkim naturv świeckiej, nie zaś - jak suponował Emmem-^ pt7vbłi/cma prawd rcłigijmch. W tym kontekście kwestionował też wana przez badaczy grup) Emmensa - między innymi Irmschera -ani^ mie dełesoe pożądań ie-d uch owa pokarm twierdząc, iż niektóre z owoc aa płemitya planie mają symboliczne odniesienia chrystologiczne.^ tat h skdcmd/iesiąnch Mo\ev przede wszystkim eksponował pojęciert* I znm w typie studiów rysunkowych non het leven. zaś negując związki i1 natura typu cranniaiiskiego kategorycznie odrzucał możliwość uzn^ fjłwazów Aertscna za humanist moralizing exempla. Mimo iż w ostatnim arnkuir (1989) w sposób cokolwiek pokrętny wycofał się z niektórych £ I nadd odrzuca! główną wykładnię Emmensa, zaś podkreślał antychlop^ I ekmmtt satyryczne r\pu breuglowskiego¹⁷.

/w Aertv% jahrburłi der Berlin er Museen, 18. 1976. s. 57—83: idem, The _mH*m Mmrhrl Srmes of Jmathim Bmckrtarr: Moratising Exampłes or „Slices of Life"? Jaarbock \ii konu-Miii Minetmi spór Schone Kunsten Aniwerpen, 1976, s. 109—187; idem. fWv im., Janck&m BmeMórr and the fłise of Secular Painiing in the. Context of tłu Reformat**. V \nrk-txwkm 1977; ktem. hti&pnttmg Pieter Ąertsen: The lhoblem of „ Hidden Syutboian i drruiMH Kumihtii(uritfh jaarboek. 40, 1989. s. 29—40.

*' IŁ GeoulHe. fi^Bfli<ms jrwr //- mttintien da sujets rrligieux dans les lableaux degen*’ natmm mnrtn oh XVUmeuetle, jaarboek van hei koninklijk Museum voor Schone Kur< Ancwipn, 1909, %. 263-301.

IŁ J* fliuUfiiltr, fasoys Aha die lutndschaftsmalerri und andere Bildgattungen, DeaHi

HBI ss6r.

Mojm*v. 1WW tpor, pr/vp. 141 z odwołaniem się do tez H. J. Rauppa, Bauer**’ Bnttieh&n)f tmd Łniwtńłung des bduerłichen Gmres in der deutschen und niederłdndisehnt •- 147(h-1570, Njfdęrrket 1986.

W r łct rs samej na pirnAZV rzut ob zale/wdż stosunków mifd/v scc-mmi na pierwszym I na ostatnim planie nic jest u Ar mena zbyt jasna * pominąwszy takie oaywitte relacje, jak przeciwstawienie targu rybnego ('udoumrmH fjołomtwi ryb. W pierwszym obrazie, który w 1551 roku zapoczątkował nowy schemat, a mianowicie Stragani* mięsnym ze scena Ucieczki Ho/grptu (Uppsala. Zbiory Uniwersyteckie) (ił. 3) antynomia obu stref wyrażona to stała przez kontrast dwóch rodzajów pożywienia¹*. Na pkrsswn planie do* minują mięsiwa przynależne do wulgarnej i w ostatecznym rozrachunku ulotne) sfery zmysłów, z tyłu zaś Matka Boska wręcza małemu dziecku kawałek chleba (ii. 4). Ten motyw* stanowił oczywistą prcfiguracje sakramentu eucharystycznego, a w szerszym znaczeniu także euc ha rvstvcznego chicha życia. Na obrazie uppsalskim umieszczona została zadziwiająco dokładna data powstania dzieła, a mianowicie 10 marca 1551. Obraz ten powstał więc - co nie jest bez znaczenia dla interpretacji - w okresie po&cnvm.

II. 3. Pieter Aertsen. Stragan mifsny ze sceną Ucieczki do Egiptu. 1551. Uppsala. Zbton Uniwersyteckie. fot. Uppsala, Zbiory Uniwersyteckie

W przeciwieństwie więc do żywności ukazanej na pierwszym planie (wśród której znajduje się jednak też pożywienie - jak charakterystycznie

^,s O obrazie* uppsalskim por. K. M. Craig, op.cit. (por. pmp. 7): H. Buijs. Kunu ;x«nr de BerMenstorm, kat. \v\st., Rijksmuseuni Amsterdam 1986. s. 343-344: E. M. Kavaler. Pnws Aspects o/ lht Market /hece, Nedetiands Kunsthistorisch jaarbock 40. 1989. s 67-92; F Spero nł. Merca f o . nrgozio: Immcigini della merer in Pieter Aertsen e Annibale Carmck Ali* c Memorie - Accademia (ietnentina. 30-31, 1992, s. 150-179; W. Kloek, w: Stiłł-Ufe pRintmg fnm tkr Sether/ands 1550-1720, kat. wyst., Rijksmuseuni Amsterdam 1999. s. 104-106; C. M. Houghton. A topu a! refrrmce to mitem eon tonery* in /heter Aertsen \ Meat Stall Burlington Ma-gazine, 143. 2001. s. 158-160.