ROZWÓJ SERCA
Pojedyncza zespolona cewa serca wtłacza się niejako do otaczającej j i jamy dala. Początkowo Istnieje połączenie otaczającego serce listka mczort- rmal-nago trzewnego z list kiera ściennym poprzez krezką sercową — mesocardium (analogicznie do metentwifcnn)r~To połączenie jednak wkrótce zanika ł serce loty wolne w obrębie jamy ciałST otoczone osierdziem. Światło worka -j« r-driowego jest to cząi£ wspólne] dawniej jamy dala (ryc. 63). O oddzilonlu Jamy otrzewnej od Jamy opłucnej jest mowa przy opisie rozwoju prz.-grody poprzecznej (aeplum transversum).
Pojedyncza cewa serca rozrasta się na .długość, a ściany joj ulegają pogrubieniu. Cewa ta rozgałęzia się do przodu i do tyłu w kształcie litery Y. Pogrubienia ciwy serca są niejednolite I stąd pdwstają jej wypukłości I ścieńczr-nia. Odcinki pogrubione, lotace najbardziej doogonowo, tuż przy obu ujściach żyl-gjnrzedsłonków ---TeWfiflPk JMAWCflO — odpowiednio pTZy lewym I prawym ujściu tylnym. Doglowowo _od nich leży pogrubiony odcinek cewy^t6ryj>rzckszłalęl się w zawięzgkjtgmory lewej. Dalej doglowowo leży zgrubienie iwórrąr^ mwiązek komory pKweł, a rozgałęziający się w kształcie mery łi najbardzloj doglowowo leżący końcowy odcinek cewy serca stanowi ujście tętnicze, dzielące sią na dwie aorty brzuszne (ryc. 57).
Rorrost cewy serca na grubość łączy się z powstawaniem mięśnia sercowego fmyocaidhimt. który rozwija się z komórek mezodermy leżącej pod mezoto-lium wewnętrznego lflntlra trzewnego osierdzia otaczającego cewę serca.
Rozrost cewy serca na długość powoduje jej zagięcie się i wytworzenia pętli skierowanej do przodu I na prawo.. Przekształcenia cewy serca odbywają się wewnątrz worka osierdziowego. Po zanika krezki sercowej (mesocardium/ rewa serca łączy się bowiem tylko s przodu I z tyłu z blaszkami osierdzia. leżąc swobodni* w jago wnętrzu. Fałdowanie się cewy serca, powstające w związku z jaj rozrostem na długość, jest zilustrowane na rycinie 64.
Początkowo doogonowo leżące zawiązki przedsionków po zagięciu się cewy przesuwają są doglowowo. Przesunięcie to występuje po stronie grzbietowej
lodu >■■■» — san MM eaaesdma: • — SiOm w aaśryai urnujs
$ mma Saki | *" km* is*s 9 •— fmśiśl jąmęryrk afer n
JBfl 1 — maassapenus. fl wprMyfc. I# • i myl ■
|f B zsaorwasa mesesmdaMa. ff -r esJadBrere* cmm
komora prawa, |
- P»cn tętniczy, S —.
Ryc. 64. Kolejne stadia (a. b, c) fałdowania «ą cewy i«c« \ -komora lewa. 3 — zawiązek przedsionków oraz zatoki żylnej 4 przedsionek lewy. 6 — przedsionek prawy, 1 — ujścia tylne.
W stosunku do komór. Ostatecznie przedsionki osiągają położenie dogłewowe w stosunku do komór, a pień aorty znajduje się pomiędzy nimi. W wyniku po-wstalegc zgięcia komora lewa leży teraz obok komory prawej, a ni- --jak pierwotnie — za nią. Otwór łączący obie komory jest ciasny iirew z tnidTin przez niego przepływa. W tym stadium istnieje jut podział pa m rre lew i prą. we, a płaszczyzna rozdzielająca jo przechodzi pomiędzy prz<>d»Innltanu oraz przez zgięcie pomiędzy komorą lewą a prawą. W zgięciu powitajc przyroda międzykomorowa (ryc. 64 i 65).
W tym stadium krążenie krwi w sercu odbywa się następująco: krew tylna wchodząca do prawego przedsionka zostaje rozdzielona na dwa strumieniu, przez rozrastające się dwa fałdy wsierdzia. które zrastając się tm sobą tworzą przegrodę pośrednią (aeplum intermedium). Z rozwijających się równolegle zawiązków płuc wrastają do lewego przedsionka żyły. Holc krwi prm nie przepływająca jest bardzo niewielka.
Z zagłębienia rozdzielającego oba przedsionki rozrasta się w kierunku przegrody pośredniej nowy fałd wsierdzia I tworzy przegrody pierwotną (mptum primumi pomiędzy przedsionkami. W tym czasie krew przepływ# z przedsionka prawego do lewego przez otwór, zwany otworem pierwotnym (ostium pn-rmuni. który pojawia się pomiędzy przegrodą pośrednią s przegrodą P**r^«*~ ną. Otwór len zarasta, ale na bardzo niedługo. W nowo powstałej przegrodo* tworzy się przez ścienczenie ściany przegrody nowy otwór, /w ">J w: .mym (uMium secundum). Jest on położony w przegrodzie wyżej ni* występujący