Re exposure of DSC03328

nie tylko znakomitym mówcą, ale jednocześnie teoretykiem wymowy. Nąj wybił-niższym jego dziełem z tej dziedziny jest dialog O mówcy {Dc orator*). Prowadzi) równi et Cycero polemikę ze zwolennikami nowego etylu zwanego attycytmw Pragnęli oni powrotu do klasyków greckiej wymowy biorąc za wzór prtedt wtąy. słkim Lijyasza, przedstawiciela stylu skromnego. Zwolennikami tego etylu byli wybitni mówcy; Gąjusz Licyniusz Kalwus. Marek Juniuaa Bruttu, a w pewnym stopniu takie Cezar.

Cezar hołdował podobnym zasadom w pisaniu i wymowie. Zarówno w fl» belio Gallico, jak w Cwimcetarii th bcłfo dciii pisał Cezar o swąjąj działalności w trzeciej osobie; stosowanie tonu umyślnie beznamiętnego miało wywołać wr%-tenie pełnio obiektywizmu. Jego .pamiętniki* stały się wzorem prozy Htatar-kię) łączącej umiejętnie prostotę wyrazu t pełnią dramatyzmu. Inaeaąj pisał bliski współpracownik Cesara. Gąjusz Salłustiuaa Kryapua. jeden t wybitnty-szych historyków rzymskich. Był on właściwym twórcą monografii historyczną {Sprzy^ędnk Ka&my, W%wa » Jngmr$ą\ Pisał sww dzieła s wielką pasją pak tyczną, ostro ganił dtaaałiieję nądzyzi mMłitns. Krytyka Sallustiozas wychodziła z zabieli etycznych, miała shityc celom reform społecznych w dwie popularów. Doszakiwaase się preyczyn wnetkżch ąjawiak i chęć głębazzga w sb wniknięcia wyTóteiąją Saltastżu&n zm tfe rzymskiej historiografii.

Umyskwmść zspehae innego typa prezentował Marek Teren-cjusz Warna i 1 łś--87 ł pjt.eX którego lzłwfcrrenswanii były nśaawykk wasochstnmne, achna-kterze entykhpedycngraL Opiła trAutów o rołnktwńe, języku łaciński®, w-ligO i rółaych dzieł atgglwrjriąjih pisał takie satyry polityczna, jak ą flłftwkfrteświy,|ZK)d*awiljęrąnądyC*sara.łVimprposaaiKraaima.

Łacińska ktentan piękna sięga swymi początkami ID i O w. pne. Z bogatą twórczości teztrzłaei Rzymu. jak i z całej literatury tego okresu, zachowzio i* w cabśb tylko 19 knznedn Ptona i 6 komedii Terencjusza, z prozy zaś-traktat o robudwie Katona, łom motany tąj epoki ananż są tylko z fragmentów swą twórczości, cytowanych w dzżałach późniejszych pisarzy.

W okresie ztkyfciŁ npdtti dzfease rozwinęła się poezja. Wspomniany jut Łakregusz Kwas rtpccaonlnwut twórczość epzcką. Nart poezji lirycznej znalazł «yłżlac}p> frodmaeiciciaa'saabie GageazaWałeziusza Kntzillnua, repreacta-jąwg> grapę tzw.Madagsamm. lfcrh(^ do Cezara i odsanięde aięodzpcaw pftąasttjck zMnsBy gzinfc— do tnorzgiua dzieł jak najbardziej osobistych, gb*nic o tematyce nignaary Katallus przyswoił literaturze łacińskiej doskonało^ formy wzorowanej oz poezji ałeksandryjsłuej, wyrótniaia jednak jego wier-*»e od pienrowazów he&austycaiych szczerość i bezpośredniość uczuć.

ci Wergfifaum

końca repubłfia jest zdęc odbiciem burzliwej epoki, w której po-pryocypzta, Oktawian August, mógł czerpać ze spuścizny ale starał się przede wszystkim rozwinąć now« itaó się podporą wrładzy cesarskiej.

WCZESNE CESARSTWO RZYMSKIE (PRYNCYPAT)

PANOWANIE OKTAWIANA AUGUSTA. POWSTANIE NOWEGO USTROJU - PRYNCYPATU

_1. Walki o władzę po łmierdCezara

Zabójcy Cezara uważali się za obrońców republiki. Nadzieje na przywrócenie itarego ustroju okazały się jednak złudzeniem. Śmierć Cezara otworzyła tylko okres nowych wojen domowych, które z krótkimi przerwami trwały do 30 r. p.n.e. Wojny te były bardzo krwawe i wyniszczyły w znacznym stopniu starą arystokrację.

Jut bezpośrednio po zamordowania Cezara sytuacja w Rzymie ułożyła się niekorzystnie dla spiskowców. Konsol Marek Antoniusz, najbliższy współpracownik dyktatora, wygłosił w czasie pogrzebu Cezara porywającą mowę, która stała się początkiem wielkiej manifestacji. Lud, któremu Cezar w testamencie zapisywał znaczne sumy pieniężne i swoje piękne ogrody na Tybrem, zwrócił swój gniew przeciwko spiskowcom. Musieli oni uchodzić z Rzymu na Wschód, gdzie zaczęli szykować się do wojny.

Panem Rzymu był na razie Marek Antoniusz, ale wkrótce pojawił się w stolicy dzięwiętnastoletni Gajusz Oktawiusz, główny spadkobierca imienia i mąjąlku Centra. Był to wnuk siostry dyktatora, który mocą testamentu został adoptowany i zwał się odtąd Gaius Iullus Caesar Octavianus. Młody Oktawian zaczął działać z wielką energią, choć Antoniusz czynił mu rozmaite trudności. W powietrzu wisiała wojna domowa między cezarianamL Do wojny tąj dążył niewątpliwie senat od stycznia 48 r.; Cycero wygłaszał płomienne mowy przeciw Antoniuszowi tzw. filipikj (na wzór mów Demostenesa przeciw Filipowi U, por. Gnąa. Paiuy wonie Filipa 27). Do walki nie dopuściło jednak wojska Dawni żołnierze Cezara służyli zrówno pod wodzą Antoniusza, jak 1 w świeżo zwerbowanej armii Oktawiana. Ostatecznie doszło w 48 t. p.n.e. do spotkania w Bononii (dzisiejszej Bolonii) wodzów związanych z Cezarem. Byli to: Marek Antoniusz, Oktawian i Marek Effiiliusz Lepidus, sprawujący do Idów Marcowych stanowisko magister eąuitum przy dyktatorze. Zawarli oni między sobą układ dzielą; się władzą w Imperium i przyjmując oficjalny tytuł triumwirów. Ten „dragi triumwirai* różnił się od prywatnego porozumienia Cezara, Pompajusza 1 Krassusa z 60 r. p.n.e. swym charakterem państwowym.

499