31316 IMG28 (2)

typu RSS, umożliwiają każdemu użvtknu i

w ścisłym kontakcie z ich odbiorcami    ^ln,crnclu P^ubl,kowar"^e własnych treści

ne jako naturalny sposób komuników' ^samcJ°^rmy corai cięściej aą wykorzystywa.

społecznością u^kownikńwT™    ^{s,ę obslu}8' ^{serwis6w GBC} (bibliotekarzy) _ze

. • j. . . , w i co równie ważne, użytkowników z bibliotekarzami. Para-

.mc me tum globalne, jakim jest Internet, jest wykorzystywane przez uczestników pu i imania społecznego nie do masowego, globalnego rozpowszechniania treści, ale raczej do odszukania w wielkiej masie użytkowników sieci rozległych tej niewielkiej gni-py odbiorców, z którymi blog ułatwi utrzymanie stałego kontaktu.

Połączenie nowych technologii, stosowanych zarówno w Webie 2.0, jak i Semantycznym Webie staje się podstawą publikowania semantycznego [Shotton 2009; Shotton i in. 2009). Jego podstawą jest kodowanie treści w XML. związana z nim standardowa strukturyzacja artykułu i jego abstraktu, uzupełnianie publikacji bogatym materiałem dodatkowym (zbiory danych, multimedia), powiązania z innymi artykułami ni.in. poprzez odnośniki w bibliografiach załącznikowych (indeksy cytowań) oraz wzbogacanie semantyki tekstu poprzez łączenie go z zawartością ontologii, tworzonych dla danej dziedziny, co pozwala m.in. na kontrolę terminologii. W ten sposób powstaje semantyczne środowisko udostępniania nie tyle tekstów artykułów, co ustruktuiyzowanej wiedzy. Powoduje ono zmianv w sposobie korzystania z tekstów naukowych; publikacje stanowią raczej sieć powiązanych informacji, niż zamknięte, dobrze zdefiniowane jednostki, takie jak artykuły z drukowanych czasopism naukowych. Według Allena Reneara . Carole Palmer, uczeń, tylko przeglądają czasopisma dla zdobywania wartościowych informacji, me czytając ich w całości Skanują” oni teksty w poszukiwaniu przydatnej sobie terminologii, akap.tow. diagramowi streszczeń ich interesujących, co nazywane jest czytelnictwem strategicznym [Renear Palmer ->009 s. 830]. Czytanie materiałów drukowanych było wyraźnie oddzie-lone od innych Czynności, takich jak pisanie lub rozmowa telefoniczna. Obecnie coraz częściej oznacza ono nie tylko zapoznawanie się z tekstem na ekranie, ale także na przykład odpowiadanie na pocztę elektroniczną gdzie^czytanie i pisanie w odczuciu użytkownika wykonywane jest jednocześnie [Marshall 2005, s. 130, Góralska 2009. s. 125].

Wraz zc wzrostem stopnia integracji informacji wokół wykonywanych zadań, różnica pomiędzy środkiem przekazu a przekazem staje się jeszcze mniej wyraina. Do tej sytuacji muszą dostosować się także bibliotekarze. Dotychczasowi eksperci w zakresie udostęp-niania gromadzonych w magazynach, dokumentów tradycyjnych muszą znaleźć sposób na zaistnienie w świecie, w którym powszechna jest integracja treści i kanałów ich dys-trybucji.

2.7. Organizacja informacji i wiedzy

Może się wydawać, że organizowanie informacji naukowej nie różni się od organizowania czegokolwiek innego. Takie założenie prowadzi do interpretacji organizacji informacji (wiedzy)⁵⁴ jako rutynowego zastosowania technik modelowania baz danych, powszechnie stosowanych do organizacji takich jednostek (encji), jak pracownicy, oddziały i projekty, w jakimkolwiek przedsiębiorstwie. Organizacja informacji stwarza jednak dodatkowe problemy. Najbardziej istotny z nich, leżący u podstaw wielu złożonych układów specyficznych dla organizacji informacji, jest fakt, że organizując informację musimy brać pod uwagę organizację dwóch jednostek łącznie, ale z uwzględnieniem ich odrębności: abstrakcyjnych dzieł i materialnych egzemplarzy [Svenonius 2000, s. 10). W środowisku

ttedtog Jadwigi Woźniak-Kasperek terminy organizacja informacji (system organizacji informacji) oraz ofgentaęa wiedzy (system organizacji wiedzy) mogą być traktowane synonimicznie [Woźniak-Kasperek 2008,

elektronicznym rozróżnienie to może przyjmować formę wspominanego już pr/c/c mmc odróżnienia obiektów cyfrowych od publikacji elektronicznych, o którym mowa była w poprzednim rozdziale.

Zasadniczym celem systemu służącego organizacji informacji, a więc także zasobów globalnej biblioteki cyfrowej, jest, najogólniej mówiąc, zgrupowanie tych obiektów, które według przyjętych kryteriów zawierają podobną informację i odrzucenie pozostałych. Pro* jektowanic systemów realizujących to zadanie musi uwzględniać różnego rodzaju ograniczenia: system musi być ekonomicznie efektywny, stanowić kontynuację wcześniejszych rozwiązań (w szczególności uwzględniać istnienie milionów obiektów informacyjnych zorganizowanych wcześniej), powinien wykorzystywać najnowsze osiągnięcia lechnolo* gicznc. Projektując system należy stosować zasady, stanowiące ogólne specyfikacje lub dyrektywy dla decyzji podejmowanych podczas projektowania (Nahotko 2006b, s. 66),

Organizacja informacji jest ogólną dyscypliną, która obejmuje wiele teorii i działań praktycznych, dotyczących opisu i reprezentacji informacji. Szczególne trudności może sprawiać organizowanie informacji rozproszonej i bardzo dynamicznej, a z taką mamy do czynienia w globalnej bibliotece cyfrowej. Nowego spojrzenia wymaga także od bibliotekarzy, od dawna przyzwyczajonych do organizowania dokumentów w zasobach swoich bibliotek, w sposób pozwalający na możliwie łatwy, a jednocześnie efektywny (również finansowo) dostęp do zawartych w nich informacji. Nie wszystkie, nawet stosunkowo nowe (jak FRBR), osiągnięcia w tym zakresie możliwe są do łatwego i bezpośredniego przeniesienia do globalnej biblioteki cyfrowej, gdyż obciążone bywają potrzebą uwzględnienia fizycznego nośnika informacji i równie fizycznego jego rozmieszczenia w linearnym porządku półek magazynu bibliotecznego. Mimo tego można i należy korzystać z tych doświadczeń, a ich ignorowanie byłoby błędem [Witten, Bainbndge 2003, s. 47). Rozwiązania w zakresie organizacji informacji, stosowane w bibliotekach, dostarczają bowiem znacznie większych możliwości wyszukiwawczych, niż standardowo używają ich użytkownicy (por. p. 4.8).

Gdy projektowanie zasad organizacji informacji należało przede wszystkim do specjalistów z zakresu informacji naukowej, a jej praktyka polegała głównie na profesjonalnym tworzeniu zasobów metadanych, stosunkowo łatwo było zachować jednolitość, a nawet standaryzację rozwiązań. Obecnie społeczności użytkowników tworzą własne zasoby pet-notekstowe, często nie uwzględniając opinii specjalistów w zakresie organizacji informacji. Organizacja informacji przestaje opierać się na obiektach fizycznych przenosząc się w przestrzenie Online, pozwalające na współuczestnictwo członków tych społeczności [Haider, Sundin 2010). Powoduje to potrzebę stworzenia takich sposobów organizacji informacji, które mogą być stosowane przez specjalistów każdej dyscypliny, odpowiadających za publikowane treści, ale bez przygotowania w zakresie zarządzania informacją. W tym kierunku idą rozwiązania proponowane pod wspólną nazwą Web 2.0 (zob. p. 4.9).

Z organizacją informacji związane jest pojęcie architektury informacji, które jest jedną z metafor, związanych z GBC. W ten sposób określa się zazwyczaj działalność, mającą na celu zapewnienie funkcjonalności serwisów GBC, co wymusza uwzględnianie potrzeb użytkowników. Zajmują się nią osoby różnych profesji, tacy jak graficy komputerowi, bibliotekarze, dziennikarze, inżynierowie, marketingowcy oraz specjaliści od projektowania interfejsów i ogólnie interakcji człowiek-komputer. Głównym jednak zadaniem architekta informacji jest pełnienie funkcji osoby zarządzającej projektami (project manager), mającej za zadanie organizację współpracy wszystkich twórców serwisu GBC, jako środowiska informacyjnego w taki sposób, aby jednocześnie zapewnione były przyja-zność dla użytkownika oraz wymagania projektu. Architekt informacji powinien również stworzyć całościową wizję architektury serwisu. Ten aspekt jego działań związany jest z organizowaniem, etykietowaniem (nazywaniem) i tworzeniem schematów nawigacji w obrębie systemów informacyjnych.

(01