IMG 28 (2)

Janus, jeden z największych bogów rzymskich. Siostrą i żoną jego byta Kamese, która urodziła mu syna o imieniu —»Ty ber (stąd nazwa rzeki przepływającej przez Rzym). Opiekun drzwi i bram miasta (łac. 'ianua' - ‘drzwi, brama'), bóg wszelkiego początku, dlatego wzywano go za każdym razem, kiedy podejmowano ważne czynności. Jego imieniem nazwano pierwszy miesiąc roku - Janu-arius, styczeń. W pierwszym dniu stycznia, dniu świątecznym, urzędnicy obejmowali nowe urzędy, składali bogom ofiary i przyjmowali życzenia pomyślności od znajomych. J. przybył do Italii wraz z flotą i zajął Lacjum, gdzie założył swoją siedzibę, nazwaną od jego imienia Janiculum (dziś. Gianicolo). J. miał syna o imieniu —»Fons, boga źródeł i strumieni, opiekuna wszystkich wód Lacjum. Przebywał u J. —> Saturn, kiedy wypędzono go z niebios. J. przyjął Saturna serdecznie, za co bóg odwdzięczył mu się, obdarowując go wyjątkową umiejętnością: potrafił poznać przeszłość i przepowiedzieć przyszłość. I nic w tym dziwnego, ponieważ miał dwie głowy o twarzach zwróconych w przód i w tył. Zawsze wiedział, co dzieje się za jego plecami i co ma wkrótce nastąpić. Według Fasti (ks. I, w. 259 n.) i —> Metamorfoz (ks. XIV, w. 778 n.) Owidiusza J. miał dwie twarze dlatego, że sprawował władzę w niebie i na ziemi. Świątynię temu bogu wzniósł na Forum Romanum Numa Pompiliusz. Zachowała się z niej jedynie brama z dwuskrzydłowymi drzwiami. Kiedy Rzym był w stanie wojny, otwierano drzwi świątyni, gdy zapanował pokój w państwie - zamykano je. • Przedstawiano J. z głową o dwu twarzach, z kluczami i laską. W III w. p.n.e. spotykano jego wizerunek na rzymskich monetach, miedzianych asach. Patrz także Lary.

Japet, Japetos, syn boga nieba -»Uranosa i bogini ziemi -> Gai. Małżonek -> okeanidy -> Klimeny (inne wersje podają, że miała na imię Azja lub że żoną jego była —»Temida). Ojciec -»tytanów: —> Atlasa, —» Epimeteusza, Me-nojtiosa i -> Prometeusza. Uczestniczył w buncie przeciwko -»Zeusowi i, wraz z innymi tytanami, został strącony

Jazon

Jazon *191

do -» Tartaru. Inna wersja mówi, źe był —» gigantem, synem -» Tartara i Gai. Jego imieniem nazwano jeden z księżyców —> Saturna.

Jazjon, Jazjos, ¹ syn —»Zeusa i —* Elektry, córki —> Atlasa. Brat -> Dardanosa. Kochanek bogini —» Demeter, która urodziła mu -> Plutosa. Według jednych podań był bogiem czuwającym nad urodzajem ziemi, według innych tylko podziemnym —> demonem. ² To samo imię nosił ojciec —> Atalanty.

Jazon, syn króla Jolkos w —» Tesalii (dziś. Volos) —> Ajsona i Eteoklimene. Zorganizował wyprawę -> Argonautów do -»Kolchidy po —»złote runo baranka. Kiedy był dzieckiem, —»Pelias, jego stryj, pozbawił tronu Ajsona. Ojciec ukrył J. w obawie przed królem. Wychowywał go znany z mądrości —»centaur —> Chiron, przebywający w grocie u stóp Pelionu w Tesalii. Jako młodzieniec J. opuścił centaura i udał się do Jolkos z zamiarem dokonania zemsty na Peliasie. W czasie swej podróży spotkał staruszkę, która poprosiła go, by przeniósł ją na drugą stronę rzeki. J. spełnił jej prośbę, nie wiedząc, że pod tą postacią kryje się sama -» Hera, małżonka -»Zeusa. Przez jakiś czas bogini opiekowała się J. Podczas przechodzenia rzeki w bród J. spostrzegł, że zgubił sandał. Dotarł jednak do Jolkos i zjawił się na dworze Pelia-■ sa. Król, widząc go tylko w jednym sandale, natychmiast przypomniał sobie przepowiednię, według której miał wystrzegać się każdego, kto zastąpi mu drogę i będzie bosy. Wyprawił więc J. do Kolchidy po złote runo, by udowodnił, że jest godny zajęcia po nim tronu. Wierzył, że w ten sposób bohater zginie. J. nie miał wyboru, wyruszył w podróż. Na okręcie —»Argo wyprawił się w podróż z największymi greckimi bohaterami, Argonautami. Pokonując po drodze liczne niebezpieczne przeszkody, dotarli do króla —»Ajetesa, rządzącego w Kolchidzie. Król postawił J. warunek, po którego spełnieniu obiecał mu oddać runo, zawieszone na dębie w świętym gaju —»Aresa. J. musiał zaorać Pole Aresa spiżowymi bykami ziejącymi