81569 Zdjęcie0290 (7)

gftflfwpąc mm fmpMmMMttę t rvzwm £au» (1954) przyjął, ze istnieją przynajmniej dwie iMdrnici aifOMp t AhMmomI «mM( wyjaśni ij»i jq przebieg.,

śhirwnłjwi lilii wfcwi^l(Baum 1954; Ryc. ł.1%

l| MWM sztafety    zakłada. że jedna grupa gatunków modyfikuje

huśMWMh© i UMcpnpfc. prześu/ijąi. je naatępnej grupie gatunków Jest to model lneaKincnM| zamemaoicr drnwiś » prncene sukcesji

2)    MnM    kompozycji Aury stycznej przylatuje, że początkowy skład

florystycmy — a więc obecny w czarne mkjacp sukcesji ~~ determinuje dalszy przebieg tfopweai

Ccmmu »Suma(lf77) krytyrzmr odnoszą cię do tak przedstawionych mechaniz-mó» tariuaeiji i stwierdzą że wpty* gatunków wczesnych tfadtow sukcesyjnych na stadia póimrjmr nutę być dodttm. apEtmry, jak t zerowy. W związku z tym proponują trzy modele meckaanzmów wyrnamy famafców w sukcesji <Ryc. 1.12).

Ij Madei nbtwmnśa — wcześniejsi koloniści ułatwiają sukcesywne wkraczanie widn gatunków lup. przygotowują glebę). Jest on najbliższy klasycznemu modelowi mlrrijiKkacns 1916, 1928}.

2> MmM tolerancji — przewidywana sekwencja gatunków wynika z istnienia r6hncl ttnaegń wyfcnrry wj n w zasobów pokarmowych. Gatunki pojawiające się ptakj *t >j snkccsji są w sianie tolerować niższy poziom zasobów pokarmowych niż (Mjmriagąpe ssę wcześniej Mogą one zatem rosnąć w obecności tych. które wcześniej ten men ranrdHy.

3)    Model hanawań — gatunki pojawiające się później nie mogą rosnąć i osiągnąć doynaktśn w obecności g,wirów wcześniejszych. Model ten sugeruje, że wszystkie gnania imwiają opór nowym kolonistom i konkurentom. Pierwsi koloniści zajmują przestrzeń, dominują i przez to wytłaczają bądź hamują rozwój późniejszych kolonistów. Dopiero po ich sana bądź uszkodzeniu następuje dopuszczenie do zasobów pokarmowych i ty tko wówczas późniejsi koloniści mogą osiągać dojrzałość.

Ostatnio pojawiły się prace krytycznie oceniające przydatność modeli Connella i Slatyera dPsoKEsr, Gollms >& Armesto 1987; Walker & Chamn 1987; Osbornova i in.. rai 1990; Falmćsla 1991 a). Wykazano ich niewielką przydatność, gdy proces ten nie rozpoczyna się aa odsłoniętej glebie, lecz przy obecności pokrywy roślinnej, często ihnila ij nijtnrj ac bogactwem gatunkowym (op. na łące).

W —**«■*■ ułatwienia założono, że modyfikacje środowiska przez pierwszych przybyszów tgatunki pionierskie) sprzyjają pojawianiu się kolejnych gatunków. Taką rolę mnhn przypisać również gatunkom. które inicjują sukcesję i utrzymują się aż do jej zakończenia. W rozwoju populacji tych gatunków zmieniają się z wiekiem właściwości osobników (areał, liczba pędów, płodność, itd.), a zmiany te często sprzyjają pojawimiii się osobników innych gatunków. Jednakże trudno zaliczyć gatunki stale obecne w sukcesji do ułatwiających. Rola tych gatunków sprowadza się raczej do stymołowama interakcji międzyosobniczych i międzypopulacyjnych. w rezultacie czego dochodzi do wymiany gatunków. W związku z tym założono, że odpowiedniejszym db takich gatunków byłby termin promotorzy sukcesji, ponieważ przyczyniają się one do przemian jednych kompozycji florystycznych w drugie (F.AitłśSKA I984a, I984bi. Natomiast termin haman anie w licznych opracowaniach jest używany w podobnym znaczeniu, jak to proponowali Oonnell i Slatyer (1977) oraz juk to zasto-