227

"V	STALIWO
!©#! ?S$	10.66. Co to jest staliwo? Staliwem nazywamy stal odlaną do form i stosowaną w tym stanie bez obróbki plastycznej. Może ono być odlewane do form piaskowych lub metalowych (kokili). To ostatnie jest bardziej drobnoziarniste, ale ma większe naprężenia wewnętrzne i powinno być poddawane wyżarzaniu odprężającemu. IOW Czym różni się staliwo od stali? /Oprócz różnic technologicznych staliwo różni się od stali strukturą i własnościami. Nie występują natomiast istotne różnice w skła
^b.^amC2iiyc} ^1 Petroie.	dzie, oprócz tego że w staliwach granice zawartości siarki i fosforu są rozszerzone do 0,07+0,09%. Struktura staliw jest bardziej gruboziarnista i występuje w niej mikrosegregacja dendrytyczna, którą można w pewnym stopniu usunąć przez wyżarzanie homogenizujące. Oprócz tego w odlewach mogą występować rzadzizny i pęcherze gazowe, a nawet jamy skurczowej Typową strukturą staliwa niskowęglowego jest struktura Widmanstattena. Charakterystyczną cechą tej struktury są płytkowe wydzielenia ferrytu ułożone przeważnie pod kątami 60° i 120°. Tworzenie się takiej struktury jest wynikiem uprzywilejowanego wzrostu płytek ferry
^^niniuą ośrod^ ^nP- żeliffr ^e wtempę. 000°C, na. nostiaug dporne u mangan)-tie na śce-eratund rotechnicz-rtości 101 kostopowe ve niźnk-a wpły« iowe nuw lamulco®	tu na płaszczyznach typu {111} austenitu. Obecność takiej struktury w stali świadczy o przegrzaniu staliwa, co prowadzi do obniżenia jego własności mechanicznych. Wyżarzanie normalizujące usuwa strukturę Widmanstattena, a także powoduje rozdrobnienie ziarna. 10.70. Jaka jest klasyfikacja staliwa węglowego? Klasyfikacja staliwa węglowego jest przeprowadzana na podstawie Polskiej Normy. Dzieli ona staliwo na węglowe konstrukcyjne i stopowe. Pierwsze dzieli się, w zależności od stopnia czystości, na staliwo zwykłej i wysokiej jakości. Drugie — stopowe — może być wytwarzane jako konstrukcyjne, odporne na korozję, żaroodporne, narzędziowe i inne, przy czym mają one na ogół podobny skład chemiczny jak odpowiednie stale. W oddzielnych normach są ujęte staliwa stopowe o specjalnym przeznaczeniu. 10.71. Jaka jest zasada znakowania staliw? Znak gatunku staliwa zawiera zawsze na początku literę L, po której staliwa węglowe konstrukcyjne mają cyfrę rzymską oznaczającą grupę staliwa (I — zwykłej jakości, II - wysokiej jakości),

227