23 (410)

Rozdział 1 29

/ 44 Na czym polega istota dyfuzyjnej przemiany austenitu?

Istota przemiany dyfuzyjnej austenitu polega na tym, że szybkość tej przemiany t kształtowana przez dyfuzję węgla w austenicie (D_C^Y) i szybkość zarodkowania nowych faz, tj. węglików i ferrytu, a silą napędową tej przemiany jest różnica •ner^i,ii swobodnej (AF) austenitu i mieszaniny faz (które powstają). Ponieważ AF ma najmniejszą wartość tuż poniżej Ar_lt a D_c^v tuż powyżej M_s, wynika stąd, że największa szybkość przemiany dyfuzyjnej austenitu jest osiągana pomiędzy tymi temperaturami, tj. przy ok. 500°C (zob. rys. 1.14). Jest to więc temperatura najmniejszej trwałości austenitu w stalach węglowych. Powyżej tej temperatury za-ehodz.i przemiana dyfuzyjna zwana perlityczną, a poniżej bainityczna (ta ostatnia cechuje się tym, że na skutek małej szybkości dyfuzji węgla mogą nie zostać osiągnięte składy równowagowe faz i rozkład austenitu może nie zajść do końca.

•    / 45. Jaki jest przebieg przemiany dyfuzyjnej austenitu w czasie w warunkach

izotermicznych?

Przebieg przemiany dyfuzyjnej austenitu w czasie jest analogiczny jak w przypadku wszystkich przemian dyfuzyjnych zachodzących poprzez zarodkowanie i krystalizacji, rekrystalizacji, starzenia), tzn. jest opisywany za pomocą tzw. krzywd S. Oznacza to, że przemiana jest poprzedzona tzw. okresem inkubacyjnym, koniecznym do powstania trwałych zarodków przemiany, po czym stopniowo s/ybkość jej wzrasta aż do osiągnięcia 50% przemiany, po czym szybkość jej stopniowo maleje (patrz wykresy na rysunkach 1.2la i 1.15a).

.46. Co to jest wykres CTPi i jak jest zbudowany?

Rys. 1.21. Wpływ czasu w warunkach izotermicznych na postęp przemiany, (a) perlitycznej,

(b) bainitycznej

Wykres CTPi ilustruje postęp przemiany austenitu w warunkach izotermicz-nych (czas - temperatura - przemiana). Na osi rzędnych jest temperatura, a na osi odciętych - czas. Od góry wykres jest ograniczony linią Ai, a od dołu linią M< (rys. 1.22), (początek przemiany martenzytycznej - rys. 1.15b).