27 (325)

Rozdział X 33

/ 51 Na czym polega mechanizm wzrostu perlitu?

/ p_eriit, który jest mieszaniną eutektoidalną ferrytu i cementytu powstaje drogą zarodkowania w austenicie, przy czym zarodki tworzą się głównie heterogenicznie na granicach ziam austenitu. Po powstaniu zarodka, którym zwykle jest cząsteczka cementytu, następuje jego rozrost, co wiąże się ze zubożeniem austenitu w węgiel wokół rosnącego zarodka (węgiel jest wyciągany do cementytu) (rys. 1.24). Spadek koncentracji węgla do poziomu odpowiadającego jego zawartości w ferrycie rozpoczyna zarodkowanie jego płytek, które z kolei wypychają węgiel przed swoim frontem, aż do momentu kiedy zaczynają zarodkować płytki cementytu.

Fe_tC

Zawartość C konieczna do zarodkowania ferrytu

Odległość

b)

“W

Zawartość C w austenicie

I

i

Odległość

Cl

Zawartość konieczna do zarodkowania FejC

Rys. 1.24. Schemat bocznego narastania kolonii perlitu

Kolonie perlitu mają charakter globulamy na skutek tego, że szybkość ich czołowego wzrostu jest taka sama jak bocznego, gdyż wzrost w obydwóch kierunkach jest kontrolowany przez szybkość dyfuzji węgla w austenicie. Jeżeli austenit jest gruboziarnisty, liczba zarodków perlitu jest mniejsza i są one bardziej odległe od siebie, co powoduje, że kolonie perlitu osiągają większy wymiar, zanim dojdzie do ich zetknięcia. Wielkość kolonii perlitycznych nie pozostaje jednak w związku z odległością między płytkami perlitu, która - jak wiadomo - zależy od temperatury przemiany i maleje z jej obniżaniem.

Odległość między płytkami wpływa głównie na twardość i wytrzymałość stali, natomiast wielkość kolonii perlitycznych wywiera wpływ na ciągliwość (KC, Z).

1.52. Od czego zależy szybkość zarodkowania i wzrostu perlitu?

Szybkość zarodkowania perlitu zależy od wielkości przechłodzenia poniżej Ari, gdyż w miarę wzrostu przechłodzenia rośnie siła napędowa przemiany. Powoduje to stopniowe skracanie okresu inkubacyjnego przemiany perlitycznej w miarę obniżania temperatury (rys. 1.15b). Drugim czynnikiem wpływającym na szybkość zarodkowania jest wielkość ziarna austenitu i jego jednorodność. Ponieważ zarodk: perlitu powstają na drodze heterogenicznej, mniejsze ziarno austenitu stwarza więcej potencjalnych miejsc zarodkowania. Podobnie niejednorodność austenitu