24 (2)

£■ tW: SZCZETNtCE - ECHIURIDA

•    Wtómojamowce o ciele walcowatym, zróżnicowanym aa płatowaty ryjek, służący do zdobywania pokarmu, zaopatrzony po strome brzusznej w orzęsiona rynienkę. - gatunki morskie.

TYP: STAWONOGI - ARTHROPODA

•    Wtómojamowce o metamerii heteronomicznej, segmentach zgrupowanych w ragmy. pokrytych grubym oskórkiem, mające odnóża ruchomo zestawione z ciałem i zbudowane z członów połączonych stawami

Podtffc fRYLOBITOKSZTAŁTNE - TR1L OBITOMORPHA

Podtyp: SKORUPIAKI - CRUSTACEA (skorupiaki niższe -podraczki, skorupiaki wyższe) Pnfltyprg^tfryrKKOCZUŁKOWCE — CHELICERATA (staroraki,pajęczaki, kikutnice) Podtvp:TCHAWKOWCE-TR4CHEATA (wije,owady)

BfegjfYP:'TRYL OBITO KSZTAŁTNE - TRJL O BITOMORPHA

•    Stawonogi wymarłe (paleozoik), mają najbardziej homonomiczną meiamerię ciała i odnóży, oraz trójosiowym zróżnicoWanie ciała. -

PODTYP: SKORUPIAKI - CRUSTACEA

• Stawonogi mające dwie pąiy czułków, a na segmentach poza otworem gębowym, trzy pary dwugałęzistych przysadek gębowych. Duża różnorodność wielkości i budowy zewnętrznej 'DZIAŁi SKORUPIAKI NIŻSZE - ENTOMOSTRACA (podraczki)

DZIAŁ: SKORUPIAKI WYŻSZE - M4JLA COSTRA CA

BwYPrSZCZEKOCZIJŁKOWCE - CHELICERA TA

• Nie’ mające wyodrębnionej głowy, czułków, mające dwie pary przysadek gębowych. Pokryte jednowarstwowym nabłonkiem okrytym oskórkiem (kucikułą), segmentacja ciała zachowana (skorpiony, mieszczanki) lub zatarta {pojąki, roztocze). Ciało podzielone na glowotułów (głowa nie wyodrębniona) i odwłok. Na głowotułowiu 2 pary odnóży gębowych: szczękoczółki (chelicerae) i nogogłaszczki {pedipalpi) oraz 4 pary odnóży krocznych

GROMADA: STARORAKI - MEROSTOiYIATA GROMADA: PAJĘCZAKI -.ARACHNIDA GROMADA: KIKUTNICE - PANTOPODA

^: .PODTYP:T CHAWKO W CE - TR4CHEATA

•    Stawonogi zbudowane z głowy i tułowia lub z głowy tułowia i odwłoka; na głowie para czułków, żuwaczki, szczęki I pary. szczęki II zrośnięte z wargą dołna; oddychają tchawkami

GROMADA: WIJE - MYĄIAPODA GROMADA: OWADY - INSECTA

pfCHARAKTERYSTYKA STAWONOGÓW/^

•    wiełoczłonowe odnóża połączone stawami; przystosowane do wykonywania różnych łunkcji:

•    chitynowy (z aminocukra) szkielet zewnętrzny (cykiiczne linienie) zbudowany z rwardych płytek ±sklan,ców) i łączących je miękkich błon łącznotkankowych; jest to wysycony aminocukrem (chicyną) osko rek: dodatkowo u skorupiaków inkrustowany węglanem" wapnia, a u owadów i pajęczaków sleroproteinami tworząc nieprzepuszczalną dla wody i gazów powłokę dała

•    symetria dwuboczna, trójwarsiwowe.. pierwouste z wtórną jama ciała, która łączy się z pierwotną jeszcze w okresie rozwoju zarodkowego tworząc miksocel (główna jama ciała stanowi hemocel)

•    ciało segmentowane: metameria heteronomiczna (członowanie niejednorodne) człony mogą zlewać się tworząc taśmy (części ciała), ciało podzielone na dwie lub trzy wyodrębnione części

•    występują mięśnie poprzecznie prążkowane przyczepione do szkieletu zewnętrznego i nie tworzące wora

okrywo vy-p-mięśniowego

•    układ nerwowy w postad 2 lub 3 częściowego mózgu (para zwojów nadprzełykowych) obrączki około przełykowej i łańcuszka brzusznego, rozwinięte liczne narządy zmysłowe,

•    wobec szczelności okrywy dała występują wyspecjalizowane narządy oddechowe skrzeia łub tcfaawki. płucotchawki

•    podobnie osmoregułacja i wydalanie przez wyspecjalizowane narządy wydainicze; formy wodne wydalają amoniak łatwo rozpuszczalny w wodzie, a formy lądowe zwykle guaninę łatwo dającą się odwadniać i zagęszczać