250 (28)

Sygnały docierające do receptorów stanowią odzwierciedlenie istotnych z punk* tu widzenia funkcjonowania organizmu parametrów, takich jak temperatura, ciśnie* nie. zapach, natężenie ośw ietlcnia. długość mięśnia czy stopień jego naprężenia itp. Organizmy Żywe potrafią przetwarzać jako informację natężenia bodźców zmieniające się w zakresie wyższych potęg liczby 10 (10*. gdzie n «• 0-20). KaZdy receptor posiada xwx>ją dolną granicę czułości (wartość progowa), charaktery styczną dla danego narządu zmysłu Wartość progowa zmysłu wzroku (pojedynczy fotoreceptor) odpowiada absorpcji I lub 2 kwantów światła o energii około 1.2 x lO"¹¹ J. dla wrażenia akustycznego natomiast około 5 x 10“ J, co można porównać nieomalże z poziomem szumu termicznego cząsteczki.

Minimalną różnicę natężeń, od której zaczyna się przetwarzanie informacji, nazywa się pruciem rói/ucowama. Na podstawie prawa Webera iloraz progu różnicy A/ i natężenia bezwzględnego / pobudzenia jest stałą charakterystyczną dla danego

narządu zmysłu, to znaczy y ■ * ■ const. (y - względna zmiana natężenia

bodźca). Można więc powiedzieć, źe cksteroreccptory przetwarzają informację z otoczenia w sposób logarytmiczny lub inaczej - kodują informacją. której wątłość jest proporcjonalna do względnej zmiany bodźca (ryc. 9.4).

Recepto*

A

Ryc. 9.4. Kodowanie informacji w cksterorcccptocach: A - potencjał generacyjny w receptorze wywołany jego reakcją ru bodziec.

Słuszny jest więc wzór łączący bodziec z reakcją receptora:

V-*7    (9-7)

fgdnc. A/ - /nuatu tzętlutlnmrfci potencjału c/jnmrfciowrgo

Całkując powyższe równanie, otrzymujemy zalcZność logarytmiczną (jest to prawo działania narządu zmysłu):

jV-J*7    (98)

I

/= k • In /

Na rycinie 9.5 przedstawiono próbę przyporządkowania budowy wybranych receptorów występującym w nich potencjałom elektrycznym.

Receptor działa z jednej strony jako odbiornik bodźców z otoczenia, z drugiej - spełnia wewnątrz organizmu rolę nadajnika.

250