25 (95)

l.!0. Próby i odbiory elementów urządzeń kotwicznych

Kotuicc, łańcuchy i liny kotwiczne wykonane są z materiałów, których cechy określają towarzystwa klasyfikacyjne [3, 19). Po wykonaniu tych elementów przeprowadzane są próby wytrzymałościowe, co również jest zgodne z wytycznymi zawartymi w- przepisach budowy i wyposażenia statków. Po pomyślnych próbach inspektorzy nadzoru wzmiankowanych towarzystw wystawiają świadectwa (certyfikaty) wyrobów. Zasady przeprowadzania prób. ich zakresy, obciążenia próbne są podane w' odpowiednich przepisach. Poniżej przedstawiono wyciąg z przepisów PRS najważniejszych danych dotyczących prób i odbiorów elementów urządzeń kotwicznych [19, 20).

Kotwice mogą być wykonane w całości jako odlewy (zc staliwa) lub odkuwki (ze stali). Można również spawać kotwice z elementów odlewanych lub odkuwek. Na kotwice stosuje się stale węglowe lub manganowe o zawartości węgla do 0,22% (odkuwki) lub 0,23% (odlewy). Gotowe kotwice bądź elementy kotwic kilkuczęściowych poddawane się obróbce cieplnej w celu redukcji naprężeń wewnętrznych po odlewaniu, kuciu lub spawaniu. Kotwice poddaje się próbom:

•    zrzutu na stalową płytę i na stalowe wałki z wysokości zależnej od masy kotwicy - w przepisach PRS podana jest tabela doboru wysokości zrzutu [20],

•    rozciągania poprzez obciążenie próbne, zależne od masy kotwicy -w przepisach PRS podana jest tabela doboru siły obciążającej [20].

Po próbie zrzutu bada się stan kotwicy metodą opukiwania -głucha barwa dźwięku oznacza wewnętrzne pęknięcia. Po ich wykryciu kotwicę można naprawić i ponownie przeprowadzić próbę zrzutu. Sposoby obciążania kotwic admiralicji i Halla podczas próby na rozciąganie pokazane są na rysunku 35 [19]. Kotwice o zwiększonej sile trzymania poddaje się próbie na rozciąganie siłą o 35% wyższą niż kotwice Halla Po przeprowadzeniu próby rozciągania mierzy się trwałe odkształcenia trzonu i łap kotwicy. Jeżeli względne odkształcenie którejś z wymienionych części przekracza 0,5%, kotwicę odrzuca się jako niespełniającą wymagań. Dodatkowo, w odniesieniu do kotwic o zwiększonej sile trzymania, przeprowadza się próby porównawcze z kotwicą patentową (Halla). Czyni się to dla kilku rodzajów gruntu dna. W wypadku każdej badanej i porównawczej kotwicy na każdym gruncie dna mierzy się trzykrotnie siły trzymania.

Rys 35. Sposoby obciążania korn ie podczas próby na rozciąganie [19]: a) kotwica luimiralicji: b) kotwico Halla

Po pozytywnych próbach i zewnętrznych oględzinach stanu powierzchni kotwicy wybijane są na niej cechy (zestaw umownych znaków określonych przepisami), po czym wystawia się certyfikat.

Łańcuchy kotwiczne są wytwarzane metodą elektrycznego zgrzewania iskrowego lub za pomocą kucia albo odlewania (3, 19J. Przed próbami przęsła łańcucha są obrabiane cieplnie. Każdy łańcuch poddawany jest próbom na rozciąganie, zrywanie i udamość. Z każdych czterech przęseł lub ze stu metrów łańcucha pobierana jest próbka o kilku ogniwach. W wypadku negatywnego wyniku próby na zrywanie pobiera się następną próbkę. Powtórny negatywny wynik powoduje odrzucenie całej partii* łańcucha, do której przynależały pobrane do badań próbki. Badaniom poddawane są również elementy łączące łańcuch (łączniki Kentera, szakle) i krętliki. Z każdej partii tych wyrobów (nie większej niż 25 sztuk) wybierany jest losowo jeden, który poddaje się próbie na rozrywanie pod obciążeniem wyższym niż w trakcie jego pracy na statku. Pozytywny wynik próby oznacza, że pozostałe elementy z badanej partii mogą być użyte do montażu łańcucha kotwicznego. W wypadku negatywnego wyniku próby

47