280 1

Dla ilustracji przestrzennego zróżnicowania niedosytu wilgotności powietrza posłużono się danymi z pomiarów przeprowadzonych w dniu 7 V 1973 r. w terenie pofałdowanym oraz na różnych stanowiskach w terenie płaskim (grunty uprawne, łąki, brzegi potoków, brzeg lasu itp.), w ramach ćwiczeń terenowych studentów kierunku inżynieria środowiska AR we Wrocławiu. Analizowany dzień charakteryzował się całkowitym zachmurzeniem, ciągłymi opadami (mżawka) oraz mgłą występującą w wyższych partiach terenu. Pomiary przeprowadzono psychrometrami Assmanna na wysokości 50 cm nad gruntem. Część uzyskanych danych przedstawiono na rysunku 10.8.

(». 10.8. Przestrzenny rozkład niedosytu wilgotności powietrza [w hPa] terenie o bardzo urozmaiconej rzeźbie w dniu 7 V1973 r.

Na schematycznej mapie warstwicowej obszaru naniesiono izolinie niedosytu wilgotności powietrza o godzinie 14“ według danych z 17 charakterystycznych punktów pomiarowych (z ogólnej liczby 28). Stwierdzone różnice wynikają jednak nie tylko z występowania różnych topoklima-tów. Niektóre różnice związane są z ogólnymi prawidłowościami klimatycznymi. Niższy niedosyt wilgotności w części szczytowej wzgórza w wysokości 718 m n.p.m. oraz masywu o najwyższej wyniosłości 573 m n.p.m. jest cechą charakterystyczną klimatu takich obszarów. Podobnie należy tłumaczyć wyższy niedosyt wilgotności w punkcie pomiarowym na wysokości około 360 m n.p.m. (przełęcz, stanowisko nr 4) i niższe wartości w okolicach punktu 12.

Wyższe o 1,0 hPa wartości niedosytu wilgotności powietrza zmierzone na stanowisku 2 (w porównaniu ze stanowiskiem 3 niezbyt od niego oddalonym) wynikają już z odrębności topoklimatów. Stanowisko 2 znajdowało się na rozległej polanie leśnej położonej na południowym, stromym zboczu, a stanowisko 3 - na brzegu lasu. Stanowisko 11, na którym zmierzono jedne z najwyższych wartości niedosytu, znajdowało się w górnej (nie zalesionej) części zlewni na dość suchym terenie (łagodne zbocze północne na wysokości ok. 260 m n.p.m.). Wyraźne zmniejszanie wartości niedosytu wilgotności powietrza w kierunku północnym można wytłumaczyć zmianą warunków lokalnych. Stanowiska pomiarowe w tej części obszaru - reprezentowane na rysunku przez punkty 12 i 13 -znajdowały się na płaskich, podmokłych łąkach, niektóre nad brzegiem cieku. Podobnie należy interpretować rozkład izolinii w północno--zachodniej części obszaru (stanowiska 14-17).

Analizowany przykład dowodzi, że nawet przy skrajnie niekorzystnym przebiegu pogody wpływ warunków lokalnych na kształtowanie się stosunków termiczno-wilgotnościowych powietrza możliwy jest do stwierdzenia pod warunkiem stosowania odpowiedniej metodyki i przyrządów pomiarowych.

Rozkład opadów na pagórku jest w pierwszym przybliżeniu funkcją zróżnicowania prędkości wiatru. W częściach wzniesień charakteryzujących się większą prędkością wiatru ilość opadu na jednostkę powierzchni jest mniejsza, gdyż niektóre krople są przez wiatr znoszone poziomo. Pomiary wykonane za pomocą deszczomierzy o powierzchniach zbierających równoległych do zboczy wykazały, że najwięcej opadów zmierzono w środkowej części zbocza dowietrznego. Spowodowane jest to bardziej

— 281 —