284

14. WYŁĄCZNIKI WYSOKIEGO NAPIĘCIA 264

Moc wyłączalną przy obniżonym napięciu S„_ws można wtedy obliczyć wg wzoru przybliżonego

06.9)

moc wyłącza Iną S„„, £nwt ⁼ ^-SPZ S_nvia

Prąd wyłączainy niektórych typów wyłączników może być zwiększony przy pracy wyłączników w sieci o napięciu niższym od napięcia znamionowego wyłącznika. Wyłącznikom przeznaczonym do pracy w cyklu SPZ przypisuje się mniejszą

(16.10)

Współczynnik zmniejszający fc_SPZdia wyłączników krajowych zawiera się w granicach 0,S-H, zależnie od typu wyłącznika i zwłoki czasowej w cyklu SPZ. Wartości współczynnika są zwykle określone w katalogach wyłączników¹. Zmniejszenie mocy wyłą-czalnej wyłącznika pracującego w cyklu SPZ wiąże się z nagrzaniem styków i gasiwa oraz częściowym ubytkiem i zjonizowaniem gasiwa w komorze po pierwszym (kolejnym) wyłączeniu. Drugie wyłączenie (i ewentualnie następne) przebiega zatem w zmienionych warunkach w stosunku do pierwszego wyłączenia.

16.2.5. Znamionowy prąd wyłączainy niesymetryczny (moc wyłączalna niesymetryczna S_ntvn5)

Prąd wyłączainy niesymetryczny określa zdolność wyłączania przez wyłącznik prądów’ zawierających składową nieokresową o znacznej wartości.

W przypadku przerywania prądów' zwarciowych składowa nieokresową może być znaczna tylko przy krótkich opóźnieniach rozdzielania styków (praktycznie przy t_r < 0,1 s), przy wartości stosunku rezystancji do reaktancji obwodu zwarciowego RjX możliwie małej (praktycznie mniejszej niż 0,2 dla czasów t_r = 0,02-^0,08 s).

Prąd wyłączainy niesymetryczny wyłącznika /„„„, winien być większy od prądu wyłączeniowego niesymetrycznego /_wnł

przy czym: I_ws — składowa okresowa dla najmniejszego możliwego opóźnienia rozdzielania styków; i„„_Ł — składowa nieokresową dla najmniejszego możliwego opóźnienia rozdzielenia styków

(16.12)

Wyznaczenie prądu ł„_s oraz prądu _k omówiono w rozdz. 12. Korzysta się również z pojęcia mocy wyłącza Inej niesymetrycznej wyłącznika

(16.13)

Można zatem przy doborze wyłącznika sprawdzać, czy zachodzi zależność

(16.14)

Sprawdzenie tej zależności jest równoważne sprawdzeniu, czy znamionowy prąd wyłączainy niesymetryczny jest większy niż prąd wyłączeniowy niesymetryczny

16.2.6. Znamionowy prąd załączałny i„, oraz znamionowy prąd szczytowy i_BSI

Prąd załączałny wyłącznika i„_z charakteryzuje wytrzymałość dynamiczną wyłącznika przy załączaniu wyłącznikiem obwodu zwartego.

Prąd szczytowy wyłącznika charakteryzuje jego wytrzymałość dynamiczną przy przepływie prądu zwarciowego przy zamkniętych i n eruchomych stykach. Dobierając wyłącznik, sprawdza się, czy są spełnione zależności

(16.15)

16.2.7. Znamionowy prąd n-sekundowy /„„

Wyłącznik ma dostateczną wytrzymałość na działanie cieplne prądu zwarciowego, jeśli dla t_: ^ n jest spełniona zależność

(16.16)

w której: I_!Z — zastępczy /,-sckundowy prąd zwarciowy (rozdz. 12), n — czas, dla którego określono wytrzymałość cieplną wyłącznika, zwykle 3 s.

Dla t_z < n można pominąć sprawdzenie wytrzymałości zwarciowej cieplnej wyłącznika, jeśli wyłącznik spełnia wymagania co do zdolności łączenia.

16.2.8. Odległość najbliższego wspornika szyn przyłączonych do wyłącznika /_ma)t

Dopuszczalna odległość najbliższego wspornika szyn (/nu,,) przyłączonych do wyłącznika jest określona ze względu na wartość sił elektrodynamicznych, jakie mogą być przeniesione na wsporniki i zaciski przyłączeniowe wyłącznika przy przepływie prądu o natężeniu równym prądowi szczytowemu j'„_si. Pierwsze wsporniki szyn powinny być zainstalowane w odległości

(16.17)

16.2.9. Trwałość mechaniczna i łączeniowa

, Trwałość mechaniczna wyłącznika określa liczbę cykli łączeniowych (ZW), jakie może wykonać wyłącznik w stanie bezprądowym do osiągnięcia zużycia mechanicznego elementów, najczęściej układu napędowego, uniemożliwiającego dalszą pracę.

Trwałość łączeniowa wyłącznika określa liczbę iV cykli łączeniowych (ZW), jakie może wykonać wyłącznik w obwodzie probierczym, przy określonym prądzie wyłączeniowym, do osiągnięcia zużycia styków lub komory gaszeniowej i gasiwa uniemożliwiającego dalszą pracę. Zachodzi wtedy potrzeba remontu wyłącznika (wymiana końcówek i pierścieni opalnych, wymiana elementów komory, gasiwa).

Trwałość poszczególnych typów wyłączników jest zróżnicowana, zależnie od sposobu gaszenia łuku i zastosowanych rozwiązań konstrukcyjnych. Wartości liczbowe podają producenci w formie tablic lub wykresów N = f U„_t) (rys. 16.1).

Orientacyjne dane określające trwałość łączeniową wyłączników podano w tabl. 16.1.

Dobierając wyłącznik ze względu na trwałość, należy założyć okres eksploatacji T_c (między kolejnymi remontami) i określić liczbę spodziewanych cykli łączeniowych przy określonych prądach wyłączeniowych, np.:

»i przy prądzie /„.,i »₂ przy prądzie /_WJ2 n» przy prądzie „

Każdej wartości prądu wyłączeniowego można przypisać korzystając z danych producenta (tablica, wykres) określoną trwałość łączeniową (rys. 16.1), np.: