28 (608)

/. It'f¹nrty€'?ni¹f>rtiwne za/taanienlrt siOMuniutH

ftizy partu

f

Trudności związane z funkcjonowaniem systemu dodatków występują zwłaszcza wtedy, gdy związki komunalne swobodnie, według własnego uznania decydują o wysokości dodatków. Może wówczas dojść do nadmiernego obciążenia podatkowego poszczególnych dziedzin gospodarki lub możliwości płatniczych podatnika przez dwie wspólnoty (państwo i samorząd), eksploatujące jedno i to samo źródło podatkowe. Dalszym mankamentem omawianego systemu jest to. że przy znacznej różnorodności wysokości dodatków dla poszczególnych samorządów terytorialnych wysoce utrudnione staje się zbudowanie jednolitego i przejrzystego systemu podatkowego. Ponadto ciężar opodatkowania może okazać się zbyt mocno zróżnicowany w poszczególnych częściach kraju.

6.4. System udziałów podatkowych

System ten polega na tym. źe wspólnoty terytorialne (np. państwo, regiony, powiaty, gminy) mają ustalone procentowo udziały we wpływach, które pochodzą z eksploatacji danego podatku, np. podatku dochodowego. Państwo, gminy i inne wspólnoty terytorialne mają więc wspólny podatek, z którego razem korzystają.

Ptocentowy udział państwa, gmin i innych wspólnot terytorialnych we wpływach podatkowych może być skonstruowany w dwojaki sposób. Może to być udział we wpływach podatkowych inkasowanych wyłącznie na terenie danej gminy (lub innej terytorialnej wspólnoty, np. na terenie powiatu, województwa). Wpływy podatkowe pobierane na terytorium gminy, ograniczone do terytorialnego zasięgu działania gminy, są więc podzielone pomiędzy tę gminę a inną wspólnotę, np. w stosunku 30% dla gminy, a 70% dla tej innej wspólnoty (np. państwa).

Inna metoda to procentowy udział gmin i innych wspólnot we wpływach ogólnokrajowych pochodzących z eksploatacji danego podatku w całym kraju . W przypadku tej metody następuje podział wpływów podatkowych inkasowanych na terytorium całego państwa, które będą podzielone np. w ten sposób, że państwo otrzymuje 40%, regiony 15%, ogół samorządów powiatowych 15%, a wszystkie gminy razem wzięte 30% ogólnokrajowych wpływów. Przyjęcie tej ostatniej metody procentowych udziałów wspólnot terytorialnych we wpływach podatkowych sprawia, że konieczne staje się określenie szczegółowych kryteriów, według których przypadające np. na całość gmin lub ogół samorządów powiatowych wpływy podatkowe będą przekazywane na rzecz jednej z ogółu gmin lub jednego z ogółu powiatów. Omówione sposoby udziałów procentowych mogą dotyczyć jednego podatku (np. podatku dochodowego od osób fizycznych) lub kilku podatków.

Główną zaletą systemu udziałów procentowych wspólnot terytorialnych we wpływach z podatku (lub podatków) jest to, że system ten zapobiega nadmiernej

1

Por. A. Borodo. Dochody samorządu terytorialnego w Pn/w-