29 (409)

Ku oznacza stałą II stopnia dysocjacji kwasu ortofosforowego (6,31 10"⁸).

Zgodnie z teorią protonową powyższe zależności można przed

stawić odpowiednio:

[ zasada sprzężona ze słabym kwasem ]

pH = pK_k + log-=

[ słaby kwas]

[ akceptor protonów ]

= pK_k + log-

[ donor protonów ]

[ kwas sprzężony ze słabą zasadą]

pOH = pK_z + log- =

[ słaba zasada ]

[ donor protonów ]

= pK_z + log-

[ akceptor protonów]

Bufor wodorowęglanowy ma duże znaczenie biologiczne, gdy/ dwutlenek węgla powstaje jako ostateczny produkt spalań w orgii nizmach zwierzęcych, a wodorowęglany są stałymi składnikami ply nów ustrojowych. Jest on głównym miernikiem równowagi kwasown - zasadowej organizmu, a stosunek stężeń jego składników jen! regulowany fizjologicznie. C0₂ jest składnikiem oddechowym tej)' buforu, a HC0₃" - składnikiem metabolicznym. Do buforów krwi oprócz buforu wodorowęglanowego (stanowiącego 35% pojemno^ buforowej osocza i 18% - krwinki czerwonej) należą: w osoczu - białczanowy (białczan^- +    H - białczan, gd/h

H - białczan jest kwasem a białczan" sprzężoną zasadą, przy czyn

InMwości buforowe białek związane są z obecnością w nich "lityi.h grup aminowych i karboksylowych) i w nieznacznej mierze i - Inmnowy oraz w krwinkach - hemoglobinowy (Hb0₂^_ + H⁺

*    III Ib • 0₂) i także w małej ilości bufor fosforanowy.

•    .iriwną funkcją hemoglobiny jest transport tlenu z płuc do tkanek

.Millnnku węgla z tkanek do płuc. Oksyhemoglobina HHb0₂ jest ii........... kwasem niż hemoglobina odtlenowana HHb:

[ Hb0₂^_ ]

7,4 = 6,62 + log-

[HHb0₂ ]

i il IM) • 4 ►. H' + Hb0₂ pK - 6,62 . i"' utrncie tlenu :

[Hb“]

tlili* ^> II' + Hb“ pK = 8,18    7,4 = 8,18 + log-

[ HHb]

i. iimglobina przyłączając tlen oddaje jony wodorowe (zachowuje |nk kwas), tracąc zaś tlen przyłącza je, czyli wykazuje właści-■ 11 mionu buforowego (zasada):

OH~

HHb + 0₂ ;*=► Hb0₂"+ H⁺

i i +

• Ink pil spowodowany głównie nagromadzeniem C0₂ czy np. i m. .u mlekowego ułatwia dysocjację Hb0₂^- i oddawanie 0₂ tkan-• * i luilomiast podwyższenie pH spowodowane nadmiernym wydani mi ( c )₂, wzmaga wiązanie 0₂ przez hemoglobinę w płucach:

tkanka

HbCkf + H₂0 + C0₂ +=*■ HC0₃“ + HHb + 0₂

płuca

63