2. Procesy równowagowe w roztworach
Przykład
Oblicz wartość II stopnia dysocjacji kwasu siarkowego(VI), jeśli a, = 100%, stężenie jonów wodorowych wynosi 0,0162 mol/dm3, natomiast stężenie jonów HSO4 po ustaleniu się stanu równowagi liczy 0,0038 mol/dm3.
Rozwiązanie
Dane: Szukane:
[H+]calk. = 0,0162 mol/dm3 a, = ?
[HSO;]r6wnowag = 0,0038 mol/dm3 a, = 100%
1 krok. Napisanie równań dysocjacji kwasu.
H2S04 — H+ + HSO4 I etap HSOj H+ + S042- II etap
2 krok. Oznaczenie stężenia zdysocjowanych cząsteczek kwasu siarkowego(VI).
Ponieważ wszystkie cząsteczki kwasu zdysocjowaly na I etapie, oznaczymy:
^-'zdys. — ^wprow. — ^
H2S04 —* H+ + HSO4 po I etapie dysocjacji a a
3 krok. Oznaczenie stężenia jonów [H+] i [HS04] pochodzących z I etapu dysocjacji jako a.
[H+L = a
[HSOj]! - a
4 krok. Ułożenie zależności między stężeniami równowagowymi a stężeniami pochodzącymi z dysocjacji I etapu.
Część cząsteczek pochodzących z dysocjacji I etapu ulegnie dalszej dysocjacji na II etapie. Oznaczmy stężenia cząsteczek zdysocjowanych na II etapie jako x:
HSOj H+ + S042" po II etapie dysocjacji x x
Z każdej zdysocjowanej cząsteczki powstanie 1 jon SOj~ i dodatkowy jon H+, możemy więc zapisać: [H+]2 = x i [SOjj-] =x.
Stężenie równowagowe jonów HS04: [HS04]równowag -a-x
Stężenie równowagowe jonów H+ równe jest sumie steżeń powstałych na I i II etapie, czyli: [H+U. = [H+], + [H+]2
[H+]catk. = a + x
Stąd: [H+]catk = [H?10+j = 0,0162 mol/dm3 [HSOp]równowag = 0,0038 mol/dm3
5 krok. Rozwiązanie układu równań.
ja +x = 0,0162 ja —x = 0,0038
Po rozwiązaniu układu otrzymujemy: a = 0,01, x = 0,0062, czyli:
Cwprow. - a - 0,01 mol/dm3 [SO4"] - x = 0,0062 mol/dm3
i stałą rów r
gdzie [H~] : [. - obie wieli n Stałą dysoc W wypadku S ile jest etap 1 etapowo nar z
W wypadku ta wy(IV), w rc zt
oraz druga:
Stąd możemy ą nieuwzględr.:..;.
60