277 (33)

materiału wypełniającego, takich jak wytrzymałość na zgniatanie Hpężystość. Wymogi kształtu oporowego rozpatruje się oddzielnie dla wypełnie-■t oddzielnie dla tkanek zęba. W odniesieniu do wypełnienia warunki te spełnia Bpnst proporcjonalny stosunek rozległości ubytku do jego głębokości, a zatem Spełnienie o dużej powierzchni powinno być grubsze. Siły żucia, działając na ^■ą powierzchnię, łatwo zgniotą cienką warstwę materiału, podczas gdy grubsza Kwi im opór. Dotyczy to głównie materiałów niesprężystych, kruchych, takich jak ■■nlgamat. Minimalna grubość wypełnienia amalgamatowego o małej rozległości ■winna na powierzchni żującej wynosić 2 mm, o średnicy 2,5-3 mm, a w przypadku ubytków rozległych odpowiednio więcej. Ponieważ pod wypełnienia amal-Snatowe zakłada się podkład grubości ok. 1 mm, łączna głębokość ubytku jest większa. Zatem rozległe, płytkie ubytki trzeba pogłębić. Nie dotyczy to materiałów Mhezyjnych.

I Ważną zasadą kształtu oporowego jest eliminacja ostrych i prostych kątów ■r miejscu przejścia jednej ściany wewnętrznej ubytku w drugą. Przy takim ich praejściu powstają duże obszary koncentracji naprężeń, które mogą doprowadzić do edłamania części wypełnienia lub ściany ubytku. Powstaje znacznie korzystniejszy rozkład naprężeń, jeżeli ściany te przechodzą w sposób łagodny. Uzyskuje się to [pracz zaokrąglenie lub skośne ścięcie kątów za pomocą niewielkiego wiertła różyczkowego lub gruszkowego (wiertło szczelinowe z zaokrąglonym końcem).

■ Naprężenia pod obciążeniem powstają w każdym wypełnieniu, bez względu na rodzaj materiału, a zatem takiej preparacji ścian wewnętrznych wymagają zarówno wypełnienia nieadhezyjne, jak i adhezyjne.

O kształcie oporowym decyduje również odpowiednia grubość i wysokość ścian otaczających ubytek. Wysoką, cienką ścianę należy odpowiednio obniżyć, albo całkowicie zniwelować do poziomu dna ubytku i odbudować podczas wypełniania. Zapobiega to późniejszemu jej odłamaniu, którego rozmiar zależeć będzie od wielkości i kierunku działania sił okluzyjnych.

Również w ramach zapewnienia kształtu oporowego należy sprawdzić (za pomocą kalki artykulacyjnej), czy w miejscach obciążonych okluzyjnie nie pozostawiono niepodpartego zębiną szkliwa. Pozostawienie go doprowadzi do odłamania i powstania szczeliny między wypełnieniem a tkankami zęba, co spowoduje przeciek brzeżny.

Kształt oporowy ubytku zależy od; l) wysokości ściany ubytku proporcjonalnej do jej grubości; 2) podparcia szkliwa przez zębinę; 3) głębokości ubytku proporcjonalnej do rozległości; 4) grubości warstwy wypełnienia proporcjonalnej do powierzchni i 5) eliminacji prostych i ostrych kątów przy przejściu jednej ściany ubytku w drugą.

Przy wypełnieniach amalgamatowych na powierzchni żującej odpowiedniego ukształtowania wymaga miejsce styku materiału ze szkliwem, które powinno uwzględniać przebieg pryzmatów i wytrzymałość materiału. Amalgamat i powierzchnia zęba muszą leżeć w jednej płaszczyźnie (stanowiąc kąt 180°), przy czym kąt utworzony między ścianą ubytku a powierzchnią zęba (kąt powierzchnio-

277