301

m

w

bMbilM Zaburzeni* gospodarki tłuszczowa) w hlperłlpoprotelnemlach [15]

Stężanie v	v surowicy		Frakcje elektroforetyczne			Zagrożenie
Cholesterol	Trdjgllcerydy	Chylomikrt	jny LDL	VLDL	IDU	miażdżycą
N	tt	TT	0	0	-	zapalenia
						trzustki
A/t T	N		Tt	N	_ £	bardzo duże
b/TT	tt		TT	TT		duże
tt	tt	±	N	N	tt	duże
-	Tt	• ggg|	N	Tt	KB	dyskusyjne
1	tt	tt	TT	TT	tt

■D

/r

A

wŁ

m

(htph density lipoprotein - HDL, lipoproteiny wysokiej gęstości, ok. 20%) i pre-beta-Hpoproteiny, J/poproteiny bardzo niskiej gęstości (yery Iow density lipoprotein — VLDL. kilka %), Wyróżniamy też lipoproteiny pośredniej gęstości (mtermediate density lipopro-tein IDL), których stężenie w stanie zdrowia jest niskie. Na podstawie zaburzeń w stężeniu poszczególnych frakcji wyróżniono 5 typów hiperlipoproteinemii (wg Fredricksona i Ltaesa, tab. 5.18.).    pj

Obniżone stężenia frakcji lipoproteinowych mogą być wrodzone (bloki metabolicz-    |

nc) lub nabyte (choroby wątroby, gastroenteropatie, nadczynność tarczycy). Również podwyższone wartości lipoprotein mogą mieć podłoże wrodzone lub nabyte (zespól    ,

nerczycowy i przewlekła niewydolność nerek, choroby wątroby i cholestaza, schorzenia trzustki, cukrzyca, nadmierna podaż w pokarmach, po stosowaniu doustnych środków antykoncepcyjnych).

Lipidozy są chorobami dziedzicznymi, a ich objawy kliniczne dotyczą głównie zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego.

Cholesterol - fizjologicznie ok. 60% cholesterolu całkowitego w surowicy wiąże się 1 frakcją LDL (lipoproteiny niskiej gęstości), ok. 30% z frakcją HDL (lipoproteiny wysokiej gęstości) i ok. 5% z VLDL (lipoproteiny bardzo niskiej gęstości). Frakcja HDL ma działanie przeciwmiażdżycowe, LDL i VLDL - miażdżycogenne. Zagrożenie miażdżycą u dzieci i młodzieży występuje, gdy wartości cholesterolu całkowitego przekraczają 5,17 mmol/l (wartości graniczne: 4,4-5,15 mmol/1)

Chylomikrony - występują w surowicy kilka godzin po posiłku; nie występują w su

rowicy na czczo.

Irójglicerydy - występują w surowicy we frakcji chylomikronowej i w lipoprote-inach VUJL. Obniżone stężenie wywołać może ich upośledzona biosynteza w schorzeniach wątroby, nadmierna utrata w przewlekłym zapaleniu trzustki, cholestazie, en-Icropatiach, zwiększony metabolizm w nadczynności tarczycy oraz niedożywienie. Podwyższone stężenie występuje w stanach zwiększonej syntezy we wrodzonych hiper-lipoproteinemiach typu I, Ilb, III, IV i V, w cukrzycy, nerczycy niewydolności nerek w zmniejszonym metabolizmie w niedoczynności tarczycy oraz w nadmiernym spożywaniu tłuszczów.