30 (90)

2. SKRÓCONE METODY OBLICZANIA ELEMENTÓW ORTODROMY

W rozd/ule tym zostaną przedstawione tradycyjna już metody określania elementów ortodromy - metody skrócone. W przeszłości, w okresie gdy większość Obliczert wykonywano pracochłonna i czasochłonna metoda logarytmiczna, wprowadzenie metod skróconych, tj. tablic, diagramów, siatek kartograficznych np., miało duże znaczenie, skracało bowiem czas wykonywania obliczeń. Uproszczenie obliczeń prowadziło do zmniejszenia ich dokładności Nie miało to jednakże wtgkszego znaczenia, ponieważ w tych czasach także • dokładność prowadzenia nawigacji, szczególnie oceanicznej, była niższa

W obecnych czasach, tj. czasach komputerów i systemów na wigecji zintegrowanej, jesteśmy w stan* z duża dokładnością ocenić położenie statku. Zmusza to nas do stosowania dok ładniejszych metod obliczań, nie zwalnia jednak z obowiązku znajomości sposobow tradycyjnych Znajdują one bowiem zastosowanie w wtełu sytuacjach awaryjnych oraz na statkach i innych jednostkach pt y wających. ma dysponu jących najnowszymi rozwiązaniami. Z lago ta/ wzglądu zostaną one poniżej omówione

2.1. WYKORZYSTANIE TABLIC I DIAGRAMÓW ASTRONOMICZNYCH 00 OBLICZANIA ELEMENTÓW ORTODROMY

W astronewtgecji. w celu obliczenia astronomicznej linii pozycyjnej. rozpatruje ti« trw. trójkąt paraląktyczny ną kuli niebieskiej. * tor ego elementami są (rys.2.1):

—    łuk koła godzinnego (90° - Dec.) (dopełnienia deklinacji),

—    łuk koła wierzchołkowego (90° - Hel (odległość żeni-

tal na).

—    łuk górnego niebieskiego południka obserwatora (90° — - Lat) (dopełnienie szerokości zliczonej obserwatora).

Mn 2 1. Tr6jk*t    ktyemy

Kąta™ w tym trójkącie są: azymut (z), miejscowy kąt godzinny (LHA) oraz kgt paralaktyczny ( £ >.

Przedstawiony na rys.2.1 trójkąt paralaktyczny jest taki sam jak analizowany w rozdziale pierwszym trójkąt ortodromiczny Nastąpiła jedynie zmiene oznaczeń Jest to podobieństwo nie tylko wizualne, lecz takie i matematyczne, a więc wszelkie zależności matematyczne w jed nym z nich se adekwatne do drugiego

Większość problemów asuonawigacji sprowadza się do okrada nia wartości wysokości (Hc) i azymutu (z), niezbędnych do obliczenia astronomicznej linii pozycyjnej (alp) pozycji statku Bez względu n# przyjętą metodę określenia alp istnieje zawsze konieczność rozwiązanie trójkąta ił ery cz nago W tej sytuacji powstał problem skrócenie cza su wykonywanie obliczań poprzez wykorzystanie tablic, grafików rtd