318

W problematyce Natura 2000 procedury OOŚ dotyczą (Ustawa o ochronie przyrody on. 33., ust. 2):

-    ustanowionych Obszarów Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO),

-    zgłoszonych obszarów o Znaczeniu Wspólnotowym - projektowane Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO).

Procedury OOŚ obejmują tc2 obszary o rozpoznanych walorach, kwalillkujących je jako OSO lub projektowane SOO (tzw. flkudnn litr - to Neto obszarów przyrodniczych, które według organizacji pozarządowych głównie ekologicznych pontony a eto* nhjf ochroną).

Przypomnę. Ze raport oddziaływania inwestycji na środowisko wykaże, czy mato powstać stopieó urodny w Nieszawie Muszą zostać spełnione warunki ochrany środowiska na obszarach „Natura 2000" (zob tozdz. 3.2.4).

6. BEZPIECZEŃSTWO BUDOWLI PIĘTRZĄCYCH

4.1. Bezpieczeństwo budowli piętrzących

Najważniejszym elementem zbiornika zaporowego jest budowla piętrząca wodę. Powstanie zapory wiąże się nieodłącznie z możliwością powstania pewnego zagrożenia dla terenów leżących poniżej wskutek awarii lub katastrofy. Narażeni na skutki takich zdarzeń są ladzie, zamieszkujący dolinę rzeki poniżej przegrody piętrzącej wodę oraz posiadane przez nich dobra materialne. Prawdopodobieństwo powstania awarii lub katastrofy budowli piętrzących jest większe niż innych konstrukcji inżynierskich, gdyż są one nieustannie poddawane zjawiskom filtracyjnym, lodowym oraz oddziaływaniu fali powodziowej w czasie jej przechodzenia przez utworzone spiętrzenie (Jankowski. Klozc 2005). Zmienne stany wody powodują zmienne obciążenia statyczne i dynamiczne budowli i podłoża. Niekorzystnym zjawiskiem jest też zachodzenie reakcji chemicznych w strukturze konstrukcji. Większość tych zjawisk ma charakter niszczący, a tempo ich przebiegu zależy od jakości robót, doboru materiałów i wyrobów budowlanych (Hrycak, Baranowski 2007).

Pod pojęciem katastrofy zapory, powtarzając za Międzynarodową Komisją Wielkich Zapór, należy rozumieć: zawalenie lub przemieszczenia części zapór lub jej podlaia. w wyniku którego budowla nie może piętrzyć wody. Na ogól wiąże się to ze znacznie zwiększonym odpływem stwarzającym zagrożenie dla tycia ludzi i ich mienia w dolinie rzeki powitej zapory (Jankowski, Wita 2003).

Katastrofy zapór poruszają zawsze opinię społeczną. W 1995 roku Międzynarodowy Komitet Wielkich Zapór (ICOLD) opublikował biuletyn pod nazwą "Katastrofy zapór -analiza statystyczna", w którym zamieszczono informacje o ponad 150 katastrofach, jakie miały miejsce na świecie od początku XX wieku.

Przeważnie katastrofy zapór powstają z przyczyn naturalnych (starzenie się oraz oddziaływanie sił przyrody) przy znacznym, chociaż na ogół niezamierzonym współudziale człowieka. Do nieumyślnego współudziału zaliczyć można błędy koncepcji i projektu (w głównej mierze na skutek braku dostatecznego rozpoznania warunków geologicznych), niedociągnięcia wykonawstwa, uchybienia w czasie użytkowania obiektu bądź też pogarszanie się warunków pracy budowli, spowodowane działalnością gospodarczą człowieka. Drugą grupę źródeł katastrof zapór tworzą zamierzone działania człowieka w celu osiągnięcia korzyści strategicznych czy taktycznych w czasie działań wojennych czy akcji terrorystycznych (Fiedler 2005,200Sa).

Gdy katastrofie ulega zapora, powodem zagrożenia jest powstała sztuczna fala powodziowa, której czoło może przesuwać się z szybkością ponad 50 km - h. Taka prędkość przemieszczania się fali powodziowej znacznie limituje skuteczność akcji ratowniczej. Dla uświadomienia sobie potencjalnego zagrożenia, wynikającego ze zgromadzenia wody w spiętrzeniu, przytoczyć należy skutki katastrofy zapory Malpassct we Francji w 1959 roku. Drugiego grudnia o godzinie 21.15, wskutek napełniania zbiornika i wzrostu obciążenia, upora nie wytrzymała i runęła. Ogromna masa wody wypływająca ze zbiornika utworzyła