31 (439)

Koszt}' pracy maszyn leśnych

2.6. Koszt części zamiennych i napraw

Jednostkowy koszt napraw obejmuje naprawy bieżące i przeglądy, wykonywane we własnym zakresie lub zlecone firmom usługowo-naprawczym.

Koszt ten w całym okresie użytkowania maszyny stanowi odsetek ceny jej nabycia. W przypadku maszyn leśnych wielkości kosztów napraw wahają się w granicach od 40 do 150% aktualnej ceny nabycia.

Przeciętną jednostkową wartość kosztu napraw (K_jczn) określa poniższa zależność:

Ki

jczn

T_n-100%

(zł/h)

(4)

gdzie:

kn - współczynnik kosztu napraw w stosunku do ceny nabycia maszyny (%), w - cena nabycia maszyny (zł),

T_u - normatywne wykorzystanie maszyny w okresie użytkowania (h).

Liczba i rodzaj napraw zależą między innymi od warunków pracy maszyny, umiejętności obsługi oraz jakości dotychczasowych napraw i remontów. Warto zaznaczyć, że maszyny użytkowane w leśnictwie, ze względu na trudne warunki terenowe, są bardziej podatne na awarie.

Na wysokość kosztów napraw wpływa okres użytkowania maszyn. Maszyny i urządzenia eksploatowane przez dłuższy okres są bardziej awaryjne z uwagi na starzenie się materiałów i korozję, które postępują niezależnie od stopnia wykorzystania maszyny.

Ponadto koszty napraw maszyny danego rodzaju mogą się różnić w poszczególnych punktach naprawczych nawet kilkukrotnie.

Koszty napraw i części zamiennych powinny być opłacane z funduszu remontowego tworzonego podczas pracy maszyny.

W tab. 11 przedstawiono wskaźniki kosztów napraw k_n (wielkość funduszu remontowego) maszyn stosowanych w pracach leśnych w zależności od warunków pracy.

Okres eksploatacji maszyny można wydłużyć, jednak pociąga to za sobą dodatkowe, gwałtownie rosnące koszty. Przyjmuje się, że wydłużenie okresu eksploatacji o 50% (to jest o około 5 000 mtg) powoduje konieczność zwiększenia kosztów napraw (i związanych z nimi kosztów poniesionych na zakup części zamiennych) o około 50%, natomiast 100% wydłużenie okresu eksploatacji (do 20 000 mtg) wymaga 80% zwiększenia wspomnianych wyżej kosztów, w całym rozpatrywanym okresie pracy maszyny.

Tab. 11. Wskaźniki kosztów napraw wybranych maszyn stosowanych w leśnictwie w zależności od warunków pracy

Typ maszyny	Wielkość wskaźnika kosztów napraw kn w (%)
	Warunki pracy maszyny
	lekkie	średnie	ciężkie
Ciągnik rolniczy	100	110	130
Skider	110	120	140
Forwarder	110	120	130
Harvester	110	120	130

Źródło: badania własne

31