27 (573)

2. wtórne - będące następstwem pierwotnej infekcji w innym miejscu.

Wyróżniamy dwie odmiany zapalenia opłucnej:

•    „Suche zapalenie opłucnej”. Opłucna ulega przekrwieniu. Na niej odkłada się włóknik, nadając jej nierówny kształt i powodując zlepianie się blaszki otrzewnej ze ścianą opłucnej.

•    Wysiękowe zapalenie opłucnej. W tej postaci można wyróżnić trzy okresy choroby.

Okres wysiękowy, w którym powstaje wysięk płynu surowiczo - włóknistego. Jeżeli wysięk jest duży, może dojść do zapadnięcia się płuca, przemieszczenia serca, dużych naczyń, a nawet wątroby i śledziony. Ruch przepony jest bardzo ograniczony, i - co za tym idzie -oddychanie staje się bardzo trudne.

Okres wchłaniania się wysięku. Płyn ulega stopniowemu wessaniu, jednak niezależnie od jego ilości powstają zrosty opłucno we i może również dojść do zwłóknienia zapadniętego płuca.

Okres rekonwalescencji, w którym może doiść do powstania wysięku ropnego. Czasami płyn zamiast ulec wchłonięciu zamienia się w płyn ropny. Zmiany takie nazywamy ropniakiem (empyema) opłucnej.

„Suche” zapalenie opłucnej z reguły cofa się całkowicie nie pozostawiając żadnychzmian. Nie wymaga również leczenia fizykalnego. W przypadkach cięższych mogą być zlecone ćwiczenia oddechowe nakierowane na możliwie największe rozprężenie płuc w celu zapobieżenia powstaniu zrostów.

W wysiękowym zapaleniu opłucnej, j eżeli płyn nie wchłania się samoistnie, zachodzi konieczność opróżnienia opłucnej przez jej nakłuwanie.

W przypadku ropniaka opłucnej wskazane jest leczenie operacyjne i dopiero po nim stosuje się postępowanie fizykalne omówione w rozdziale „Chirurgia klatki piersiowej”.

8.1. WYSIĘKOWE ZAPALENIE OPŁUCNEJ

(PLEURITIS EXSUDATIVA)

Celem stosowanej fizykoterapii jest przyspieszenie wchłaniania się płynu i zapobieżenie powstaniu zrostów pomiędzy obiema blaszkami opłucnej. Ważne jest również uzyskanie pełnego rozprężenia zapadniętego lub częściowo zapadniętego płuca. W rehabilitacji zwraca się szczególną uwagę na zwiększenie wentylacji, utrzymanie lub zwiększenie ruchomości klatki piersiowej oraz zapobieżenie bocznemu skrzywieniu kręgosłupa.

Należy jednak pamiętać, że zapalenie opłucnej może być pochodzenia gruźliczego, a w tych przypadkach nie wolno stosować zabiegów fizjoterapeutycznych.

W razie stwierdzenia wzrostu temperatury, przyspieszenia tętna lub jakichkolwiek niepokojących objawów leczenie fizykalne należy natychmiast przerwać.

OKRES I (WYSIĘKOWY)

Fizykoterapia

Można stosować promieniowanie podczerwone, promieniowanie nadfioletowe, diatermię krótkofalową, diatermię mikrofalową.

Masaż

W tym okresie masaż jest przeciwwskazany.

57