32

66

prawdziwa przyjaźń. Bohaterów 48 godzin różni praktycznie wszystko. Nick Nolte kreuje typową dla lat 80. postać pozbawionego życia rodzinnego policjanta-osiłka, który realizuje się w walce ze złem. Grany przez niego Jack Cates jest małomównym, niesubordynowanym brutalem, ra-sistą, szowinistą i - w dodatku - nihilistą. Jego pomocnikiem ma być Reg-gie Hammond (Eddie Murphy), dla którego Cates załatwił przepustkę z więzienia na tytułowe 48 godzin. Reggie potrzebny jest Catesowi do schwytania Alberta Ganza (James Remar), groźnego przestępcy, który właśnie zbiegł z obozu karnego. Czarnoskóry Reggie równie szybko mówi, jak myśli, a błyskotliwość i poczucie humoru idzie u niego w parze z zamiłowaniem do dyskotekowej muzyki, sportowych samochodów i garniturów sygnowanych przez Armaniego. Cięte dialogi okraszają wartką akcję, a wyjątkowe okrucieństwo Ganza i jego wspólnika pozwalają widzowi z lekkim sercem traktować Catesa i - przede wszystkim - Reggie-go jako bohaterów pozytywnych, pomimo ich niezbyt etycznej postawy.

Po tym, jak Walter Hill pomocnikiem funkcjonariusza organów ścigania uczynił przestępcę odsiadującego wyrok w więzieniu, partnerem policjanta mógł zostać praktycznie każdy. W filmie amerykańskim pojawiły się rozliczne wariacje na ten temat.

Partnerem mógł się okazać:

-    policjant wrogiego mocarstwa (■Czerwona gorączka [1988] Waltera Hilla, w której śledztwo prowadzone w Chicago wiedzie do przyjaźni pomiędzy kapitanem Iwanem Dankowem [Arnold Schwa-rzenegger] z moskiewskiej policji i sierżantem Ridzikiem [James Be-lushi]);

dziecko (Gliniarz w przedszkolu [1990] Ivana Reitmana i Półtora gliniarza [1992] Henry'ego Winklera);

pies (K9 [1989] Roda Daniela; Top Dog [1995] Aarona Norrisa);

-    robot (Robocop [1987] Paula Verhoevena);

a nawet dinozaur (T-Rex [1995] Jonathana Beutela).

Najpopularniejszym duetem policyjnym, a zarazem symbolem poprawności politycznej końca lat 80., jest para detektywów z kolejnych części Zabójczej broni Richarda Donnera. Biały policjant Martin Riggs (Mel Gibson), mistrz wszelakich sztuk walki, przejawia skłonność nie tylko do przemocy, lecz także do nadmiernego ryzyka. Potwierdzeniem tego są myśli samobójcze po śmierci żony w wypadku samochodowym¹. Jedyną osobą potrafiącą zapanować nad tą „zabójczą bronią" okazuje się być jego nowy partner, czarnoskóry detektyw Roger Murtaugh (Danny Glo-ver), który lada dzień ma odejść na emeryturę. Na zasadzie prostego kontrastu, cechuje go rozwaga, ostrożność, niechęć do środków przemocy i nieustanna troska o liczną i kochającą rodzinę. Klasyczny konflikt charakterów wzmacnia dynamikę akcji i przydaje komediowej nuty filmowi nasyconemu brutalnością (liczne zabójstwa są urozmaicane porwaniami bądź wymyślnymi torturami). Ten niezwykły melanż jest wyraźną oznaką zmiany stosunku do przedstawiania przemocy w mediach w latach 80. Przede wszystkim polegała ona na przyzwoleniu na przemoc i na zaakceptowaniu jej jako formy rozrywki^{1 2}. Na przykładzie Zabójczej broni widoczne staje się także, w jakim stopniu liberalizacji uległa ostrość osądu moralnego w rozrywkowym kinie gatunków - widz sympatyzuje z psychopatycznym policjantem upozowanym na klowna.

Motyw partnerstwa dwóch całkowicie różnych policjantów nie jest wyłącznie tworzywem komediowych opowieści. Niemniej jednak nawet w filmach traktujących ten temat poważnie akceptowana jest zasada, iż cel uświęca środki. W Mississippi w ogniu (1988) Alana Parkera do Jessup w Mississippi przyjeżdża dwóch agentów FBI, by wyjaśnić tajemnicze zniknięcie trzech członków Ligi Ochrony Praw Człowieka. Jest rok 1964 i nietrudno się domyślić, że młodzi ludzie zostali zabici przez członków Ku-Klux-Klanu. Agenci Anderson (Gene Hackman) i Ward (William Da-foe) stają przed trudnym zadaniem przełamania zmowy milczenia wokół sprawy. Ward, prawnik z Harvardu, opowiada, się za legalnymi metodami dociekania prawdy - jego idealizm i naiwność grozi fiaskiem całemu dochodzeniu. W sukurs sprawie przychodzi Anderson, były szeryf z Południa Stanów Zjednoczonych, który w praktyczny sposób opanował metody wymuszania szacunku dla prawa w takich miejscach jak Jessup. Szantaż, zastraszenie, pobicie i prowokacja okazują się skuteczne, ponieważ są skrojone na miarę ludzi, z którymi walczy. Jednak dochodzenie uwieńczone sukcesem niesie z sobą raczej gorycz porażki moralnej niż pochwałę dla metod postępowania Andersona.

Drugim zjawiskiem charakterystycznym dla lat 80. jest, związane z erą Reaganowską, pojawienie się kina nowego patriotyzmu. Filmy, w których gwiazdami są Chuck Norris (Samotny wilk McQuade [1983] Steve'a

1

   Motyw samotności spowodowanej tragiczną śmiercią żony oraz sposób, w jaki Riggs rozwiązuje problem samobójcy, chcącego skoczyć z dachu budynku, stanowi nawiązanie do postaci „Brudnego" Harry'ego z filmu Dona Siegela.

2

   Ten stan wymownie ilustruje tytuł jednej z komedii sensacyjnych: Zabijanie na śniadanie.