331 (4)

⁰⁶ *4**

^acu«ce»n^

^one hartowane k ^eJ^w ofeju, ał»-H czemu zwięfcij zania podczas •*■ ach. Tempera© WC,ZtjBj opowychrós nie wzrasta t» Iować twartótł

lizaniem pierra

rupyOjytl^ bardziej pof^

70% was^

matryc. Jest wśród nich również stal WNLB z borem, o dużej har-towności stosowana głównie na duże matryce oraz kowadła do młotów i pras. Stal WNLV zawiera 2% Ni, 0,6% Mo, 1,15% Cr i 0,1% V. Ma większą odporność na odpuszczanie niż stal WNL i jest stosowana także na kowadła. Stal WNLl również zawiera mikrododatek wanadu, a poza tym nie różni się składem od stali WNL. Ma także analogiczne zastosowania.

1456.    Na czym polega obróbka cieplna stali narzędziowych do pracy na gorąco?

Przed obróbką mechaniczną stale te poddaje się wyżarzaniu zmiękczającemu, a po obróbce hartowaniu i odpuszczaniu. Stale wyżej stopowe hartuje się od wyższej temperatury (1000+1140°C) w oleju lub na powietrzu, a odpuszcza w zakresie 450+600°C. Stale niżej stopowe hartuje się od niższych temperatur (830+880°C), a odpuszcza w tym samym zakresie temperatur. Odpuszczanie należy przeprowadzać bezpośrednio po zahartowaniu. Twardość stali po ulepszaniu cieplnym powinna wynosić 41+50 HRC. Wzrost żywotności narzędzi do pracy na gorąco można uzyskać drogą obróbki cieplno-chemicznej (nawęglania, azotowania, borowania, chromowania i in.). Należy pamiętać, że narzędzia przed użyciem powinny być podgrzane do temp. 200+300°C i w czasie eksploatacji nie należy ich schładzać poniżej tego zakresu. Nieprzestrzeganie tego zalecenia powoduje obniżenie żywotności narzędzi.

1457.    Jakie są nowe tendencje w rozwoju stali narzędziowych do pracy na gorąco?

Oprócz stali ujętych w PN wprowadza się nowe stale, stosowane już w innych krajach. Na przykład na narzędzia o dużej twardości stosuje się stal o składzie: 0,4% C, 1% Si, 3,25% Cr, i 0,4% V lub stal o składzie: 0,2% C, 3% Ni, 3,2% Mo, którą po hartowaniu na powietrzu można skrawać. Po odpuszczaniu w temp. 550°C stal ta zwiększa twardość o 100 HB, zachowując dobrą ciągliwość. Może być stosowana na matryce do pras, tłoczniki, formy na odlewy ciśnieniowe itp. Dobre efekty dają też stale typu maraging. Na narzędzia pracujące powyżej temperatury 600°C można stosować ża-rowytrzymałe stale austenityczne.

1458.    Co to są stale szybkotnące?

Są to stale przeznaczone do skrawania z dużymi prędkościami, podczas którego ostrze skrawające rozgrzewa się do temperatury

331